Akademik Veri Yönetim Sistemi
Koç F. E. (Yürütücü), Kesler Ş.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2023 - 2025
| Günümüzde eczanelerde satılan ilaçların büyük bir çoğunluğu, birer büyük ölçekli seri üretim (mass production) ürünüdür. Bu da ilaçların ucuz bir fiyatla hastaya ulaşabilmesi için gerekli bir şeydir. Zira, bir ürünün fiyatının temel olarak, hammadde ve üretim maliyetlerine bağlı olduğu düşünüldüğünde, büyük ölçekli üretimlerde üretim maliyetlerindeki düşüşler ürün fiyatına da olumlu yansımaktadır. Farmasötik ürünlerde piyasada bulunan ticari dozlardan farklı bir doza ihtiyaç duyulursa ne olur? Satın alınmak istenen ilaç, seri üretim süreçleriyle tek (ya da birkaç farklı dozda) üretildiği için ilaca çok daha fazla para vermek zorunda kalınabilir, hatta ihtiyaç duyulan doz ticari ve erişilebilir bir ürün olarak mevcut olmayabilir. Bu sorunun çözümü olarak; son yıllarda –“kişisel üretilmiş ilaçlar” konsepti, gündeme gelmiştir. Normal şartlarda, seri üretim bandından çıkan bir ilaç kişisel değildir, yani, tam olarak kişiye uygun bir tedaviden söz edilememektedir. Örneğin kişinin alerjen olduğu ve ilaç bileşiminde yardımcı madde ya da dolgu olarak kullanılan bir kimyasalı seri üretim sürecinden gelen bir ilaçtan çıkarmak imkansızdır. Ancak kişiye özel ilaç tedavileri ile bu mümkün olabilmektedir. Eczacılık alanındaki en büyük kişiselleştirilmiş tedavi örneklerinden biri üç boyutlu (3D) teknolojisi ile üretilen ilaçlardır. 3D üretim teknolojisi ile üretilen katı formdaki ilaçların avantajı, kişiye ve tedaviye özel içerikte ilaç üretilmesi ya da çok daha önemlisi “ihtiyaç durumunda” ilacın üretilebilmesine olanak sağlamasıdır. Bunun yanı sıra, normal haplara göre daha yüksek ya da daha düşük hızda çözünme ve etki gösterme yeteneğine sahip olabilmelerinin sağlanması da mümkündür. İlaç şirketi Aprecia epilepsi hapı olan Spritam’ı 3D üretim teknolojisi ile üretmiştir. Bu ilaç aynı zamanda Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi’nden (Food and Drug Administration, FDA) onaylı 3D yazıcı ile üretilen ilk ilaç olma unvanını elde etmiştir. Bu projede, öncelikle, seçilen model ilaçlar (B vitamini grubu) ve 3D şekillendirme teknolojisine uygun taşıyıcı maddeler (örn. biyouyumlu ve biyoçözünür doğal ya da sentetik polimerler ve yardımcı bileşenler) kullanılarak, farklı bileşimlere sahip formülasyonlar, eriyikte harmanlama ve ekstrüzyon tekniği ile hazırlanıp 3D yazıcıda şekillendirmeye uygun filament formuna getirilecektir. Üretimin her aşamasında hammadde ve ara ürünlerin karakterizasyon testleri yapılacaktır. Daha sonra bu filamentlerden 3D yazıcıda eriyik yığma (FDM) tekniği kullanılarak değişik şekillerde tabletler basılacaktır. Basılan bu tabletler için proje bütçesinden temin edilecek olan dissolüsyon cihazında in-vitro salım çalışmaları yapılacak ve çözünme ve salım davranışlarının hangi kinetik modellere uygun olduğu tespit edilecektir. |