Akademik Veri Yönetim Sistemi
TÜBİTAK Projesi, 2209-A - Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı, 2025 - 2026
Teknoloji temelli uygulamaların kullanım alanının genişlemesiyle beraber gün içinde telefon kullanımı oldukça artmıştır. 2020 yılında yapılan çalışmaya göre 18-34 yaş arası genç yetişkinlerde telefon kullanım alışkanlığı %38,1 saatten fazla geçirilen süre ise %68 oranında artmıştır (1). Şu anda akıllı telefon bağımlılığının veya akıllı telefon kullanımının net bir tanımı yoktur ancak diğer bağımlılık türlerinde olduğu gibi günlük yaşamda sorunlara yol açan veya sıkıntıya neden olan akıllı telefon alışkanlıklarını kontrol etme çabası anlamına gelmektedir (2). Son yıllarda yapılan çalışmalarda aşırı ekran kullanımı ile bireylerin zihinsel ve fiziksel sağlıkları arasında bir ilişki olduğu rapor edilmiştir. Telefon ve video oyunlarının aşırı kullanımı başta dikkat eksikliği olmak üzere hayattan keyif alamama, hiperaktivite, depresyon, anksiyete, ağrı ve fonksiyonel kayıp gibi olumsuz birçok etkiye sebep olmaktadır (5).
Video oyunları, görsel-işitsel bir aparat sayesinde oynadığımız ve bir hikâyeye dayalı olabilen bir oyun türüdür (28). Birçok video oyunu oyuncuların eleştirel düşünme, stratejik planlama, sorunları çözebilme gibi yeteneklerini geliştirirken masa başında geçirilen uzun vakitler ve tekrarlayıcı hareketlere sebep olma gibi özellikleri dolayısıyla da kas iskelet sisteminde bazı sorunlara sebep olabilmektedir (29,30).
İnsan omurgası kinematik bir zincir şeklinde olmak üzere tüm eklemler birbiriyle bağlantılıdır; bu da akıllı telefonla mesajlaşırken başın artan bükülmesi gibi diğer vücut bölümlerindeki değişikliklerin tüm omurga üzerinde önemli etkiler yaratabileceği anlamına gelir (11). 2023 yılında yapılan bir çalışmaya göre akılı telefon kullanım süresi uzadıkça özellikle servikal bölgede spinal eğriliklerde artış olduğu görülmüştür (12). Kore’de yapılan bir çalışmada akıllı telefon kullanımı boyun, bilekler, eller, omuz ve sırtta olmak üzere artan ağrıyla ilişkilendirilmiştir. Akıllı telefon kullanımı ve video oyunu oyuncularında bir diğer önemli sorun ise uzun süre ekrana bakıldığında oluşan “metin boynu” dur. Bu, servikal omurgada gerginliğe neden olarak boyun ağrısı ve sertliğine neden olur.
Akıllı telefon bağımlılığı, başta el ve bilek ağrısı olmak üzere el ile ilgili problemlere yol açmaktır (16). Ayrıca akıllı telefonun, oyun kumandası ve joystick gibi araçların aşırı kullanımı karpal tünel sendromu gibi tekrarlayan zorlanma yaralanmalarına yol açabilir (6)(7). Telefonun uzun süreli elde tutulması, tekrarlayan hareketlerin ve kullanım sırasında rahatsız edici el pozisyonlarının olması eller ve bileklerde özellikle kas ve tendonların inflamasyonuna ve buna bağlı olarak bu eklemlerde şişlik, ağrı ve fonksiyon kaybına sebep olur (17).
Video oyunları oynarken bilgisayarlar, konsollar, el bilgisayarları, akıllı telefonlar gibi cihazlar kullanılmaktadır. Bu cihazlar kullanılırken yapılan sürekli, tekrarlı ve kesintisiz hareketler özellikle üst ekstremite kas iskelet sistemi bozukluklarına yol açabilir (18). Bu oyunların uzun süreli oynanması sonucu karpal tünel sendromu ve tendinit gibi kas iskelet sistemi problemlere yol açar. Yapılan kapsamlı çalışmalar uzun süreli oyun seanslarından sonra bireylerin ağrı ve semptomlarının kötüleştiğini göstermektedir (19). Ancak şu ana kadar akıllı telefon bağımlıları ve video oyuncularını karşılaştıran bir çalışma bulunmamıştır.
Bu araştırmanın amacı akıllı telefon bağımlısı, uzun süre video oyunu oynayan ve bu alışkanlıkları olmayan bireyleri ağrı, postür ve üst ekstremite fonksiyonu açısından karşılaştırmaktır.
H10: Akıllı telefon ve dijital oyun bağımlılığı olan bireyler ile olmayan bireyler arasında ağrı parametresi açısından fark vardır.
H11: Akıllı telefon ve dijital oyun bağımlılığı olan bireyler ile olmayan bireyler arasında ağrı parametresi açısından fark yoktur.
H20: Akıllı telefon ve dijital oyun bağımlılığı olan bireyler ile olmayan bireyler arasında postür parametreleri açısından fark vardır.
H21: Akıllı telefon ve dijital oyun bağımlılığı olan bireyler ile olmayan bireyler arasında postür parametreleri açısından fark yoktur.
H30: Akıllı telefon ve dijital oyun bağımlılığı olan bireyler ile olmayan bireyler arasında üst ekstremite fonksiyonları açısından fark vardır.
H31: Akıllı telefon ve dijital oyun bağımlılığı olan bireyler ile olmayan bireyler arasında üst ekstremite fonksiyonları açısından fark yoktur.
Hedeflerimiz:
· Akıllı telefon ve dijital oyun bağımlılığı olan bireyler ile olmayan bireyleri ağrı açısından karşılaştırmak
· Akıllı telefon ve dijital oyun bağımlılığı olan bireyler ile olmayan bireyleri postur açısından değerlendirmek ve olası postür bozukluklarını önceden tahmin etmek
· Akıllı telefon ve dijital oyun bağımlılığı olan bireyler ile olmayan bireyleri el fonksiyonları karşılaştırmak ve olası üst ekstremite problemlerini önceden tahmin etmek.