Research Information System
in: Arap Baharı Sonrası Ortadoğu: Bölgesel Dönüşüm ve Reaksiyonlar, Cüneyt Özşahin,Orhan Battır, Editor, Hiperyayın, İstanbul, pp.85-112, 2019
Kuzey Afrika ve Ortadoğu ülkelerinde gerçekleşen Arap Baharı, yüzyıllardır devam eden otokratik rejimlere karşı Arap halklarının başlattıkları isyan girişimleridir. 17 Aralık 2010’da başlayan bu isyan girişimleri sadece diktatöryel rejimlerin yıkılmasını değil aynı zamanda siyasal alanda görülen bozulmaları, işsizlik ve gıda enflasyonunda yaşanan hızlı artışları, kısıtlanan ifade özgürlüklerini ve kötüleşen yaşam koşullarını düzeltmeyi amaçlamıştır. Ancak birçok Arap gencinin rüyalarını süsleyen bu hareket, başlangıcından birkaç ay sonra bambaşka bir şekle bürünmüş ve tam anlamıyla bir hayal kırıklığı ile sonuçlanmıştır. Çünkü birçok Arap ülkesindeki değişim talepleri Tunus’taki gibi barışçıl bir süreçte ilerlememiş ve Mısır, Libya ve Suriye’de iç savaşa kadar uzanan bir şiddet döngüsüne evirilmiştir. Mısır’da 2011’de başlayan sokak hareketleri kısa bir süre içinde Mübarek rejiminin devrilmesine yol açmış, ardından ülkede ilk defa yapılan demokratik seçimlerle Muhammed Mürsî Îsa el-Eyyat iktidara gelmiştir. Bu gelişme Mısırlıların demokratikleşme beklentilerini hızla artırmıştır. Ancak General Abdül Fettah El Sissi’nin Temmuz 2013’te yaptığı askeri darbeyle Mursi iktidarını devirmesi, bu beklentilerin gerçekleşmesini bir başka bahara bırakmıştır. Bu çalışma, Arap Baharı öncülüğünde gerçekleşen 2011 Halk Devrimi ve sonrasında yaşanan 2013 Askeri Darbesi’nin Mısır ekonomik, siyasal ve toplumsal düzeni üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın giriş kısmında erken tarihine değinilmeksizin Mısır’ın yakın dönem siyasi tarihi ve yönetim biçiminde siyasi elitlerin dönüşümü ele alınmıştır. Ardından Arap Baharı sürecinde ülkede yaşanan ayaklanmalar sonucu ortaya çıkan 2011 Halk Devrimi ve bu devrime karşı yapılan 3 Temmuz 2013 Askeri Darbesi incelenmiştir. Son kısımda ise, sayısal veriler üzerinden bu gelişmelerin Mısır’ın siyasal, ekonomik ve toplumsal düzeni ve dış politikası üzerindeki etkileri analiz edilmiştir.