JOURNAL OF INSTITUTE OF ECONOMIC DEVELOPMENT AND SOCIAL RESEARCHES, cilt.6, sa.24, ss.461-469, 2020 (Hakemli Dergi)
Amiran Kurtkan Bilgiseven’in, din sosyolojisi çalışmalarına katkısı olan “Cem+Fark=Tevhit” kavramı ile toplum içerisinde benzerliklerin yanı sıra farklılıkların olduğunu ama bunların bir araya gelerek birliği, bütünlüğü oluşturduğunu belirtir. Bilgiseven, bir toplumda maddî ve manevî kültür ögelerinin yan yana gelerek bir mana ifade edecek ve işleyen bir bütün meydana getirecek görünümde birbirlerini tamamlamalarını sosyal bütünleşme olarak ifade eder. Dolayısıyla bir bölgedeki dinsel tutum, ibadet etme biçimleri, kültür ve gündelik hayat farklılıklar içerse de “tek ve bir olmak” anlamındaki birliğin oluşabilmesi için bu farklılığın özündeki, cem edici (birleştirici) ruhun görünmesi gerektiğini söylemektedir. Bu bağlamda Elazığ’ın Karakoçan ilçesinde de Alevi ve Sünniler arasında cem ve fark sürecinin olduğunu, sonradan da bunların sosyal bütünleşmeyi oluşturan birer yapıya dönüştüklerini gösteren çok sayıda öğe vardır. Bu çalışmada da Karakoçan da Alevi ve Sünni köyler arasında cem ve farkın bir araya gelerek oluşturdukları sosyal bütünleşme Amiran Kurtkan Bilgiseven’in bu kavramları üzerinden okunacaktır.
“Cem” and “difference” is a concept that has an important place in Bilgiseven's perspectives at the sociology of religion. According to Bilgiseven, whilst the difference expresses the separation, multiplicity and variety of the beings withinside the universe, the idea of cem expresses its life notwithstanding the characters like multiplicity, the difference withinside the world of separation and difference. In short, Bilgiseven emphasised that: “Cem+difference=Tawhit” idea in society via the similarities in addition to differences, however they are able to stay collectively by showing solidarity stressed. Therefore, it is stated that the manner to apprehend social dissolution and to attain social integration is thru making use of and knowledge those concepts. In this context, there are numerous objects withinside the Karakoçan district of Elazig, which display that there's a manner of cem and distinction among Alevi and Sunnis, and that they've was a structure that forms social integration. In this study, the social integration created by combining cem and difference between Alevi and Sunni villages in Karakoçan will be read through these concepts of Amiran Kurtkan Bilgiseven.