Amaç – Dünya ülkelerini beklenmedik bir şekilde etkileyen Covid-19 pandemisi, ölüm ve hastalıkların yanı
sıra ciddi ekonomik kayıplara da yol açmıştır. Genel olarak değerlendirildiğinde, Covid-19 pandemisinin
her sektörü eşit seviyede etkilemediği, birtakım sektörlerin söz konusu olumsuzluğu fırsata çevirirken
birtakım sektörlerin ise iflas noktasına geldiği görülmektedir. Bu araştırmanın temel hedefi, BİST sektörel
endeksleriyle Covid-19 vaka sayıları arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Böylece incelenen dönem için hangi
sektörlerin daha fazla olumsuz etkiye sahip olduğu ortaya konacaktır.
Yöntem – 13.03.2020 - 07.05.2021 tarihleri arasında haftanın 5 gününü içeren günlük veriler için covid vaka
sayısı ve BİST sektör endeksleri arasındaki ilişkiler uzun ve kısa dönem olarak ele alınmıştır. Araştırmada
verilerin durağanlığını test etmek amacıyla Augmented Dickey-Fuller (ADF) ve Phillips-Perron (PP) testleri
kullanılmıştır. Denklem sistemindeki değişkenlerin ortak gecikme uzunluklarını belirlemek için Son Tahmin
Hatası (FPE), Hannan-Quinn (HQ), Schwarz (SW), Olabilirlik Oranı (LR) ve Akaike Bilgi Kriterleri (AIC)
kullanılmıştır. Uzun dönemli ilişkileri belirlemek için Bayer-Hanck (2013) Eşbütünleşme Analizi ve kısa
dönemli ilişkileri belirlemek için ise hata düzeltme modeli kullanılmıştır.
Bulgular – Analiz sonucunda, mali endeks haricinde diğer sektör endeksleri ve covid vaka sayıları arasında
uzun dönemli anlamlı ilişki belirlenmiştir. Ayrıca, Covid vaka sayılarının diğer endekslere göre en çok
sanayi endeksini olumsuz etkilediği görülmüştür.
Tartışma – Sonuçlar BİST sektör endekslerinin pandemi sürecinde düşüş yaşadığını göstermiştir.
Pandemiden kaynaklı belirsizlik artışları, aynı zaman oynaklık artışını da berbarinde getirerek yatırımcıların
riskten kaçınma düzeylerinin artmasına sebep olmauştur. Bununla birlikte, beklenmedik bir dış etki olarak
pandemi küresel çapta finansal piyasaların gerilemesine sebebiyet vermiştir. Salgının boyutu ve uzun vadeli
mali etkileri düşünüldüğünde, gelir transferleri, borç ertelemeleri, vergi/kredi kolaylıkları, doğrudan
fonlama ve garantili borç şeklinde tedbirlerin artırılması gerektiği açıktır.
Purpose – The Covid-19 pandemic, which unexpectedly affected the all of the world, caused serious
economic losses as well as death and disease. When evaluated in general, it is seen that the Covid-19
pandemic did not affect every sector equally, while some sectors turned the said negativity into an
opportunity, while some sectors came to the point of bankruptcy. The main goal of this research is to
investigate the relationship between BIST sectoral indexes and the number of Covid-19 cases. Thus, it will
be revealed which sectors have more negative effects for the examined period.
Design/methodology/approach – For the daily data including 5 days of the week between 13.03.2020 -
07.05.2021, the relations between the number of covid and BIST sector indices are considered as long and
short term. Augmented Dickey-Fuller (ADF) and Phillips-Perron (PP) tests were used to test the stationarity
of the data. Final Prediction Error (FPE), Hannan-Quinn (HQ), Schwarz (SW), Likelihood Ratio (LR) and
Akaike Information Criteria (AIC) were used to determine the common lag lengths of the variables in the
equation system. Bayer-Hanck (2013) Cointegration Analysis was used to determine long-term relationships
and error correction model was used to determine short-term relationships.
Results – As a result of the analysis, a long-term significant relationship was determined between the other
sector indices and the number of covid cases, except for the financial index. In addition, it was observed that
the number of Covid cases affected the industry index the most compared to other indexes.
Discussion – The results showed that the BIST sector indices experienced a decline during the pandemic
process. Uncertainty increases due to the pandemic also brought increased volatility, leading to an increase
in investors' risk aversion. However, as an unexpected external effect, the pandemic caused a recession in
global financial markets. Considering the extent of the epidemic and its long-term financial effects, it is clear
that measures in the form of income transfers, debt postponements, tax/credit facilities, direct funding and
guaranteed debt should be increased.
