Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, cilt.10, sa.4, ss.842-850, 2025 (TRDizin)
Amaç: Bu çalışma, kekemeliği olan bireylerde mizaç özellikleri ile kendini damgalama arasındaki ilişkiyi incelemeyi; cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi, terapi alma, öz yardım grubuna katılma değişkenlerinin kendini damgalama üzerinde fark yaratıp yaratmadığını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntemler: Araştırmaya, 18-60 yaş aralığında 106 kekemeliği olan birey katılmıştır. Katılımcıların 87'si erkek, 19'u kadındır. Veri toplama araçları, Yetişkin Mizaç Ölçeği ve Kekemelik Öz Damgalama Ölçeği (4S-TR)'dir. Çalışmanın deseni ilişkisel ve karşılaştırmalı olarak belirlenmiştir. İstatistiksel analizlerde korelasyon, Mann-Whitney U testi, bağımsız örneklem t-testi, varyans analizi ve Kruskal-Wallis kullanılmıştır. Bulgular: dürtüsel negatif duygulanımın toplam damgalama puanı (r=0,277; p=0,004) ve kalıp yargıları onaylama (r=0,333; p=0,0005) ile anlamlı düzeyde pozitif ilişkiler gösterdiğini ortaya koymaktadır. Duyusal duyarlı negatif duygulanımın damgalama farkındalık puanı (r=0,213; p=0,029) ile pozitif anlamlı ilişkili olduğu; duyarlılığın ise hem damgalama farkındalık puanı (r=0,345; p=0,0003) hem de toplam damgalama puanı (r=0,289; p=0,003) ile pozitif yönde ilişkili olduğu belirlenmiştir.Dışa dönüklük, damgalama farkındalık puanı (r=-0,224; p=0,021), kalıp yargıları onaylama (r=-0,318; p=0,001), kendine damgalama (r=-0,473; p=0,0001) ve toplam damgalama puanı (r=-0,465; p=0,0001) ile negatif ilişkiler göstermektedir. Kadınların erkeklere kıyasla daha yüksek damgalama farkındalığına sahip oldukları (t=3,844; p=0,0001), yüksek lisans veya doktora derecesine sahip bireylerin ise daha düşük kendine damgalama düzeyleri sergiledikleri bulunmuştur (U=132; Z=-2,574; p=0,01). Öz yardım gruplarına katılım ve daha önce terapi alma değişkenlerinin damgalama üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmamaktadır (p>0,05). Sonuç: Kekemelik ve mizaç özellikleri arasındaki ilişkiyi inceleyen bu çalışma, damgalama süreçlerinin anlaşılmasına katkı sağlamaktadır. Dürtüsel negatif duygulanım ve duyusal duyarlılığa sahip bireylerin içselleştirilmiş damgalama riski taşıdığı ortaya konmuştur.
Anahtar Kelimeler: Kekemelik; damgalama; mizaç özellikleri; erişkinler
ABSTRACT
Objective: This study aims to examine the relationship between temperament traits and self-stigmatization in individuals who stutter to evaluate self-stigmatization in terms of variables such as gender, age, education, therapy, and participation in self-help groups; and to assess their effects on self-stigmatization. Material and Methods: A total of 106 individuals with stuttering, aged 18-60, participated in the study (87 men and 19 women). The Adult Temperament Questionnaire and the The Turkish Version of the SelfStigma of Stuttering Scale (4S-TR) served as data collection instruments. The study employed a correlational and comparative design. Statistical analyses included correlation analysis, Mann-Whitney U test, independent samples t-test, analysis of variance, and Kruskal-Wallis test. Results: Results indicate that impulsive negative affectivity is significantly correlated with the total stigma score (r=0.277, p=0.004) and stereotype endorsement (r=0.333, p=0.0005). Sensory-sensitive negative affectivity is positively associated with the stigma awareness score (r=0.213, p=0.029), while sensitivity correlates with both stigma awareness (r=0.345, p=0.0003) and total stigma scores (r=0.289, p=0.003). Extraversion shows negative correlations with stigma awareness (r=-0.224, p=0.021), stereotype endorsement (r=-0.318, p=0.001), self-stigma (r=-0.473, p=0.0001), and total stigma scores (r=-0.465, p=0.0001). Women display higher stigma awareness than men (t=3.844, p=0.0001), while those with advanced degrees show lower self-stigmatization (U=132, Z=-2.574, p=0.01). Participation in self-help groups and prior therapy does not significantly effect on stigma (p>0.05). Conclusion: This study highlights the connection between stuttering and temperament, indicating that individuals with certain traits are at risk of internalized self-stigma. Strengthening traits like extraversion may help mitigate this stigma.
Keywords: Stuttering; self-stigmatization; temperament traits; adults