Akademik Veri Yönetim Sistemi
The 4th International Congress on Ottoman Studies, Venice, İtalya, 17 - 19 Ekim 2025, ss.1-20, (Tam Metin Bildiri)
Osmanlı Akdenizi, ticari, diplomatik ve kültürel
etkileşimlerin yoğun yaşandığı coğrafi bir alandır. Osmanlı İmparatorluğu, denizaşırı
ticaretin ve uluslararası ilişkilerin merkezinde bulunan Akdeniz bölgesindeki
liman şehirlerinde şehbenderlik müessesesini güçlendirmeye özel bir önem
atfetmiştir. Şehbenderler, yalnızca Osmanlı tüccarlarının haklarını korumakla
sınırlı kalmamış, aynı zamanda imparatorluğun denizaşırı ağlarını ve diplomatik
temsil biçimlerini şekillendiren önemli aktörler olarak öne çıkmıştır.
Osmanlı bürokratik ve diplomatik kadrolarında görev
yapan bireylere dair bilgileri içeren Sicill-i Ahval dosyaları, şehbenderlerin
sosyal ve mesleki profillerine ışık tutan zengin kaynaklardır. Bu kayıtlar;
kişilerin isimleri, babalarının isimleri ve meslekleri, doğum tarihleri ve
yerleri, aldıkları eğitim, mezuniyet belgeleri, bildikleri yabancı diller,
yazdıkları eserler, atandıkları görevler ve bu görevlerde aldıkları maaşlar
gibi temel bilgilerin yanı sıra, meslek hayatlarında elde ettikleri nişanlar,
madalyalar ve terfiler, aldıkları cezalar ve emekliliklerine dair çeşitli
bilgileri kapsamaktadır.
Bu bildiride, Osmanlı Arşivi’nde yer alan Sicill-i
Ahval kayıtlarına dayanarak Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde Akdeniz
bölgesinde görev yapmış şehbenderlerin prosopografik bir analizi
gerçekleştirilecektir. Çalışmanın amacı, Venedik, Napoli, Messina, Korfu,
Marsilya, Amsterdam, Cenova, Malta, Londra, Alicante, Cadiz, Lizbon, Trieste ve
Livorno gibi stratejik liman şehirlerinde görev yapan Osmanlı şehbenderlerinin
sosyal kökenlerini, eğitim geçmişlerini ve mesleki kariyerlerini ortaya
koymaktır.
Bu bağlamda, bildirinin temel hedefi Osmanlı
Akdeniz’indeki şehbenderlerin sosyal kimliklerini bir grup olarak analiz etmek
ve bu aktörlerin Osmanlı’nın denizaşırı diplomatik ve ticari ağlarındaki
rollerini somut verilerle ortaya koymaktır. Sicill-i Ahval kayıtları
aracılığıyla şehbenderlerin bireysel kimliklerini ve birbirleriyle olan
bağlantılarını incelemek, Osmanlı Akdenizi’nin sosyal ve idari yapısının daha
derinlemesine anlaşılmasına katkı sağlayacaktır.
The Ottoman Mediterranean represents a geographical
space where commercial, diplomatic, and cultural interactions were intensely
experienced. The Ottoman Empire attached special importance to strengthening
the institution of consuls in the port cities of the Mediterranean, which were
at the heart of overseas trade and international relations. Consuls not only
safeguarded the rights of Ottoman merchants but also emerged as key actors
shaping the empire's overseas networks and diplomatic representation.
The Sicill-i Ahval registers, containing information
about individuals serving in the Ottoman bureaucratic and diplomatic corps,
constitute rich sources that shed light on the social and professional profiles
of consuls. These records include individuals' names, dates and places of
birth, education, diplomas, works they authored, positions they held, and the
salaries they received. Additionally, they provide data on honors, promotions,
punishments, and retirement dates.
This paper conducts a prosopographical analysis of
consuls who served in the Mediterranean during the late Ottoman period, based
on the Sicill-i Ahval records in the Ottoman Archives. It aims to reveal the
social origins, educational backgrounds, and careers of Ottoman consuls
stationed in strategic port cities such as Venice, Naples, Messina, Corfu,
Marseille, Amsterdam, Genoa, Malta, London, Alicante, Cadiz, Lisbon, Trieste,
and Livorno.
The main objective is to analyze the social identities
of consuls in the Ottoman Mediterranean and demonstrate their roles in the
empire’s overseas diplomatic and commercial networks with concrete data.
Examining their individual identities and connections through Sicill-i Ahval
records will contribute to a deeper understanding of the region’s social and
administrative structure.