Akademik Veri Yönetim Sistemi
5. Uluslararası 15. Ulusal Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi 5th International 15th National Congress on Health and Hospital Administration, Samsun, Türkiye, 13 - 15 Ekim 2022, ss.355-357
Sağlık çalışanlarının devir hızının yüksekliği nitelikli sağlık çalışanı yetersizliğine yol açmakta ve bu
durumda sağlık hizmet sunumunda telafisi mümkün olmayan hatalara yol açabilmektedir. Sağlık hizmet
sunumunda yüksek düzeyde stresli çalışanlar için sosyal destek ilişkilerinin güçlendirilmesi devir hızı
üzerinde önemli etkilere sahip olabilmektedir. Gelişmiş sosyal destek düzeylerine ve azaltılmış stres
düzeylerine sahip ortamların sağlanması, çalışanların korunmasına ve böylece iş stres düzeylerinin
hafifletilmesine yardımcı olabilir. Aynı zamanda1
sosyal destek ilişkilerinin iş stresini hafifletici etkisi
sağlık çalışanlarının tükenmişliklerini ve işten ayrılma niyetlerini de azaltabilir. Sağlık çalışanlarının
işten ayrılma niyetlerini etkileyen faktörler arasında örgütte iş birliğinin ve takım uyumunun yetersiz
olması ve arkadaş desteği, iş stresi ve tükenmişlik vb. unsurlar yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı;
Sağlık çalışanlarının arasında geliştirdiği sosyalleşme, danışma ve yardımlaşma ilişkilerinin iş stres
düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemek ve iş stres düzeyi, tükenmişlik ve çalışanlar arasındaki ilişkilerin
işten ayrılma niyetine etkilerini araştırmaktır. Çalışmada, literatürde yer alan sınanmış ölçekler tercih
edilerek, sağlık çalışanlarının iş stres düzeyi, tükenmişlik, yardımlaşma, danışma, sosyalleşme ve işten
ayrılma niyetini ölçmek üzere anket formu kullanılmıştır. Ölçekler Likert tipi ölçekle
derecelendirilmiştir. Araştırma, bir eğitim araştırma hastanesinin yoğun bakımında görev yapan 158
çalışan üzerinde yürütülmüştür. Bağımsız değişkenler iş stres düzeyi, tükenmişlik, yardımlaşma,
danışma ve sosyalleşme ilişkilerinden oluşmaktadır. Bağımlı değişken olarak çalışanların İşten Ayrılma
Niyeti incelenmiştir. Sosyo-demografik değişkenlerde tanımlayıcı istatistikler, bağımlı ve bağımsız
değişkenlerin analizinde Pearson korelasyon analizi ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır.
Araştırmaya katılanların %75,3’ü (119) kadınlardan, %66,5’i (105) lisans mezunlarından, %75,9’u
hemşirelerden oluşmaktadır. Katılımcıların yaş ortalaması 29,66 (± 6,51); kurumda çalışma süresi
ortalaması 5,54 (±5,27)’dür. Araştırmada sınanmış ölçekler kullanılmış olup değişkenlerin cronbach
alfa değerleri 0,758-948 aralığında oldukça yüksek düzeyde bulunmuştur. Güvenirlik katsayıları istenen
düzeyde olduğu için kullanılan ölçeklerin güvenilir olduğu sonucuna varılmıştır. Tanımlayıcı
istatistikler sonucunda, katılımcıların çalıştığı ortamda diğer en yakın birlikte çalıştığı üç çalışanla
sosyalleşme, o çalışanlara danışma ve o çalışanlardan yardım talep etme skorları oldukça yüksek
olduğu görülmüştür. Katılımcıların algıladıkları tükenmişlik puanları 4,36 (±1,11) ortalama ile
tükenmişlik durumu içinde bulunulduğu, stres seviyeleri 2,93 (±0,59) ile uyarıcılığı yüksek, sorumluluğu
fazla olmasına rağmen kişiye çekici gelen iş stres düzeyine sahip olduğunu göstermektedir.
Katılımcıların işten ayrılma niyetleri 2,54 (±1,25) ortalama puan ile düşük skora sahiptir. Bağımlı ve
bağımsız değişkenlere yapılan pearson korelasyon analizi sonucuna göre tükenmişlik ile stres arasında
orta düzeyde, pozitif yönde doğrusal bir ilişki (r=-,609, p<,01), tükenmişliğin işten ayrılma niyeti ile
arasında orta düzeyde pozitif yönde doğrusal bir ilişki (r=,521, p<,01) vardır. Araştırma
değişkenlerinden stres ile işten ayrılma niyeti arasında orta düzeyde pozitif yönde doğrusal bir ilişki
(r=,386,p<.01) olmasına karşın stres ile yaş değişkeni arasında negatif yönde zayıf doğrusal bir ilişki
(r=-,245, p<,01) vardır. Çalışanların yardımlaşma, danışma ve sosyalleşme ilişkilerinde diğer
değişkenler arasında herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Tükenmişlik, stres, danışma, sosyalleşme,
yardımlaşma, kurumda çalışma süresi ve yaşa göre işten ayrılma niyetini yordamak için çoklu doğrusal
regresyon analizi yapılmıştır. Bu değişkenler işten ayrılma niyetinin anlamlı bir yordayıcısıdır
(F(7,149)= 10,949, p<.000). Yedi değişken birlikte işten ayrılma niyetinin varyansını %34’ünüültürünün oluşturulmasına bağlıdır. Kalite iyileştirmenin anahtarı bu tür organizasyonel değişimlerde
yatmaktadır. Sağlık kurumlarında hasta güvenliği kültürünün geliştirilmesi, başarılı bir performans
sergilemelerine olanak tanır. Bu konuda başta hastane yöneticileri olmak üzere, karar vericilere,
çalışanlara önemli görevler düşmektedir.
Anahtar Kelimeler: Hasta Güvenliği İklimi, Güvenlik İklimi, Hasta Güvenliği Kültürü, Hastane
Çalışanları, Kamu Hastanesi