Akademik Veri Yönetim Sistemi
XI. Uluslararası TURKCESS Eğitim ve Sosyal Bilimler Kongresi, Gaziantep, Türkiye, 18 - 20 Eylül 2025, cilt.2, sa.41575, ss.848-857, (Tam Metin Bildiri)
Bu araştırmada, lise
öğrencilerinin sosyal medya kullanımına ilişkin tutumları, kişilik özellikleri
ve benlik saygılarının; cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi ve sosyal medya kullanım
süresine göre incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, İstanbul Gelişim Üniversitesi
tarafından desteklenen ve proje numarası SGA-2025-215 olan bilimsel araştırma
projesi kapsamında yürütülmüştür. Araştırma, İstanbul’un Avcılar ilçesindeki liselerde
öğrenim gören 1696 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ikinci
aşamasında ise 27 öğrenciye sekiz haftalık Anlam Odaklı Psiko-Eğitsel Grup Programı uygulanmış ve programın
etkinliği Siber Zorbalık, Siber Mağduriyet ve Rosenberg Benlik Saygısı
Ölçekleri aracılığıyla değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde ortalama,
standart sapma ve varyans analizleri kullanılmış; ikili gruplar için bağımsız
t-testi, çoklu gruplar için tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Anlamlı
farklar bulunduğunda Tukey, Scheffe ve Dunet-C testleri uygulanmış; programın
etkililiği ise Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi ile test edilmiştir. Bulgular,
cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, sosyal medya kullanım süresi ve kişilik
özelliklerinin sosyal medya tutumları ve siber zorbalık düzeyleri üzerinde
anlamlı etkiler yarattığını göstermiştir. Erkek öğrencilerin siber zorbalığa
daha fazla maruz kaldığı, sosyal medya kullanım süresi ile sosyal medya
tutumları arasında pozitif bir ilişki bulunduğu ve kişilik özellikleriyle
sosyal medya tutumları arasında zayıf fakat anlamlı ilişkiler olduğu
belirlenmiştir. Ayrıca, uygulanan grup programı, öğrencilerin siber zorbalık,
siber mağduriyet ve benlik saygısı üzerinde anlamlı ve olumlu etkiler ortaya
koymuştur.
Anahtar
Kelimeler: Sosyal medya tutumları, siber
zorbalık, siber mağduriyet, benlik saygısı, anlam odaklı psiko-eğitsel grup programı
This
study aimed to examine high school students’ attitudes toward social media use,
personality traits, and self-esteem in relation to gender, age, grade level,
and duration of social media use. The study was conducted within the scope of a scientific
research project supported by Istanbul Gelisim University (Project No:
SGA-2025-215). The sample consisted of 1,696 high school students enrolled in schools
located in the Avcılar district of Istanbul. In the second phase of the study,
a Meaning-Oriented Psycho-Educational Group Program was implemented with 27
students over eight weeks, and the effectiveness of the program was evaluated
using the Cyberbullying, Cyber Victimization, and Rosenberg Self-Esteem Scales.
For data analysis, means, standard deviations, and variance analyses were
performed; independent t-tests were used for comparisons between two groups,
while one-way ANOVA was conducted for comparisons among multiple groups. When
significant differences were found, Tukey, Scheffe, and Dunet-C post-hoc tests
were applied, and the effectiveness of the program was assessed using the
Wilcoxon Signed-Rank Test. Findings indicated that gender, age, grade level,
social media usage time, and personality traits had significant effects on
students’ social media attitudes and cyberbullying levels. Male students were
found to be more exposed to cyberbullying, a positive relationship was
identified between social media usage time and social media attitudes, and weak
but significant associations were observed between personality traits and
social media attitudes. Furthermore, the implemented group program had significant
positive effects on students’ levels of cyberbullying, cyber victimization, and
self-esteem.
Keywords: Social media attitudes,
cyberbullying, cybervictimization, self-esteem, meaning-focused
psycho-educational group program