Özel öğrenme güçlüğü tanısı almış çocukların kişilik özellikleri ve saldırganlık eğilimlerinin resim çizme yöntemi ile incelenmesi: Projektif araştırma


COŞAR A., Demir V.

Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi (Online), cilt.8, sa.1, ss.281-301, 2025 (TRDizin) identifier

Özet

Bu araştırmada, özel öğrenme güçlüğü tanısı almış çocukların saldırganlık eğilimleri ve kişilik özelliklerinin resim çizme yöntemi aracılığıyla incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2023-2024 eğitim-öğretim döneminde İstanbul ili Başakşehir ilçesindeki bir rehabilitasyon merkezinde özel eğitime devam eden, 7-14 yaş aralığında 65 erkek ve 35 kız olmak üzere toplam 100 çocuk oluşturmaktadır. Veri toplama sürecinde, "Var Olmayan Bir Hayvan Çiz Testi", "Bir Kaktüs Çiz Testi" ve "Demografik Bilgi Formu" kullanılmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan fenomenolojik (olgubilim) model tercih edilmiştir. Betimsel analiz ve tanımlayıcı istatistikler (frekans analizi) sonucunda, özel öğrenme güçlüğü tanısı almış çocukların büyük bir çoğunluğunun saldırganlık eğilimleri sergilediği belirlenmiştir. Cinsiyetten bağımsız olarak, reaktif saldırganlık özelliklerine yönelik ipuçları tespit edilmiştir. Ayrıca tüm katılımcılarda evcimen kişilik özelliklerine dair bulgular elde edilmiştir. Ancak erkeklerin, özgürlük ve bağımsızlık ihtiyaçlarını kızlara kıyasla resimlerinde daha fazla yansıttıkları gözlemlenmiştir. Sakinlik, hırçınlık, korumacı özellikler ve kaygılı duygudurum ipuçlarının ise tüm çocuklarda benzer oranlarda resmedildiği görülmüştür. Kız çocuklarının erkeklere kıyasla daha dışadönük kişilik özellikleri sergileme eğiliminde olduğu; hem olumsuz-çökkün duyguduruma hem de neşeli duyguduruma yönelik çizim oranlarının kızlarda daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Otoriteye başkaldırıya yönelik ipuçlarının ise erkek çocukların çizimlerinde kızlara oranla daha fazla yer aldığı tespit edilmiştir. Araştırmanın bulguları, sınırlılıkları ve güçlü yönleri, ilgili alan yazını çerçevesinde tartışılmıştır.
This study aimed to investigate the aggression tendencies and personality traits of children diagnosed with specific learning disabilities through drawing-based methods. The study group consisted of 100 children (65 boys and 35 girls) aged between 7 and 14 years, attending special education at a rehabilitation center in Başakşehir, Istanbul, during the 2023–2024 academic year. Data were collected using the "Draw a Nonexistent Animal Test," the "Draw a Cactus Test," and a "Demographic Information Form." A phenomenological design, one of the qualitative research methods, was employed. Descriptive analysis and frequency analysis revealed that a majority of children exhibited aggression tendencies. Regardless of gender, indicators of reactive aggression were observed. Additionally, findings demonstrated the presence of domestic personality traits across all participants. Boys were found to reflect a greater need for freedom and independence in their drawings compared to girls. Features such as calmness, aggressiveness, protectiveness, and anxious mood indicators were depicted at similar rates across genders. Girls were more likely to display extroverted personality traits than boys, and their drawings more frequently reflected both negative-depressed and cheerful moods. Furthermore, signs of rebellion against authority appeared more frequently in boys’ drawings compared to those of girls. The findings, along with the study’s limitations and strengths, were discussed in the context of the relevant literature.