Akademik Veri Yönetim Sistemi
18. Uluslararası Sosyal Beşeri ve Eğitim Bilimleri Kongresi (USBEBK), İstanbul, Türkiye, 14 - 15 Haziran 2025, ss.147, (Özet Bildiri)
Öz: Doğa, insanlık tarihi boyunca pek çok buluşa ve yeniliğe ilham kaynağı olmuştur. Bu bağlamda “biyomimikri” kavramı doğayı gözlemleyerek, doğadan ilham alarak problemlere çözüm bulmayı sağlayan bilim dalı olarak karşımıza çıkmıştır. Biyomimikri kavramının eğitim programına entegre edilmesinin öğrencilerin doğaya farklı bir bakış açısıyla bakabilme, çok yönlü düşünebilme, yaratıcı düşünme, problem çözme becerilerini destekleyeceği düşünülmektedir. Bu çalışmada, biyomimikri kavramının Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından hazırlanan 9. sınıf biyoloji ders kitaplarında ve Orta Öğretim Genel Müdürlüğü 9. Sınıf Biyoloji Çalışma Defterinda nasıl ele alındığı incelenmiştir. Çalışmanın amacı, biyomimikriye yönelik doğrudan veya dolaylı içeriklerin eski ve yeni müfredatta karşılaştırmalı olarak analiz edilmesidir. Biyomimikri kavramının eğitim programında yer almasının önemi öğrenciye katkı boyutunda değerlendirilmiştir. Bu çalışma, nitel araştırma desenlerinden doküman analizi yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. MEB tarafından yayımlanan 9. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı (2019), MEB 9. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı (2024), Orta Öğretim Genel Müdürlüğü 9. Sınıf Biyoloji Çalışma Defteri sistematik biçimde incelenmiştir. Veriler tematik olarak kodlanmış ve karşılaştırmalı içerik analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda Biyomimikri kavramının 9. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı (2019) ve Orta Öğretim Genel Müdürlüğü 9. Sınıf Biyoloji Çalışma Defteri kaynaklarında doğrudan tanımlandığı, örnek ve görsellerle desteklendiği, öğrenciyi düşünmeye yönlendiren sorulara yer verildiği, MEB 9. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı (2024) kaynağında dolaylı olarak ele alındığı saptanmıştır. Eski müfredatta biyomimikri kavramın açık biçimde yer alması öğrenciler açısından öğretim sürecini daha somutlaştırıldığı, yeni müfredatta ise bu avantaj kısmen yitirildiği tespit edilmiştir. Biyomimikri, disiplinler arası düşünmeyi teşvik eden, doğayla ilişki kurma becerisi kazandıran ve sürdürülebilirlik farkındalığı oluşturan bir eğitim aracı olduğu düşünülerek biyomimikri kavramının güncel müfredata yeniden dâhil edilmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Biyomimikri, Ders Kitabı, Biyoloji, Eğitim Programı