Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası İletişim Bilgi ve Toplum Sempozyumu - International Symposium on Communication Information and Society, Gaziantep, Türkiye, 9 - 10 Mayıs 2024, ss.32-33, (Özet Bildiri)
Bir
endüstri olarak spor, üretim tüketim süreci boyunca ayrı coğrafyalardan,
kültürlerden ve sosyal sınıftan milyarlarca insanı, rolleri, etkinlikleri ve
çıkar ilişkileri farklı da olsa bünyesinde barındırmayı başarmaktadır. Bu büyük
ekonomik pazarın başlıca aktör grupları sporcular, kulüpler, federasyonlar,
taraftarlar, reklam veren pozisyonundaki şirketler ve medya kurumlarıdır.
Gösteri ve eğlence işlevinin arka planında spor, yatırımcılar için yüksek işlem
hacmi ile cezbedici bir pazar halini alarak ticarileşmiştir; sermaye
sahiplerinin kar elde edebilecekleri yeni bir yatırım aracına dönüşmüştür.
Farklı çıkar ilişkilerinin şekillendirdiği bu pazar, medya denetiminden
yoksundur. Güç odakları arasındaki çarpık ilişkileri kamu yararı adına ortaya
çıkarması beklenen medya, organik bağ içerisinde olduğu bu pazarı denetleme
işlevini yitirmiştir. Bu çalışma temel olarak araştırmacı gazetecilik ile spor
gazeteciliği arasında kavramsal bir ilişki kurmak, Türkiye’de araştırmacı
gazetecilik faaliyetlerinin spor gazeteciliği içerisindeki yerini saptamak,
sporu konu alan araştırma haberlerin oranını belirlemek ve spor ile ilişkili
araştırmacı gazetecilik pratiklerine yönelik engellerin neler olabileceğini
tartışmak amacıyla yürütülmüştür. Bu amaç çerçevesinde çalışmayı üç bölümde
değerlendirmek mümkündür. Birinci bölümde araştırmacı gazetecilik ve spor
gazeteciliği üzerine kavramsal değerlendirmelerde bulunulmuş, spor
gazeteciliğinin bir alt dalı olarak “araştırmacı spor gazeteciliğinin” temel
özellikleri belirlenmiş, spor ile ilişkili araştırmacı gazetecilik
faaliyetlerine neden ihtiyaç duyulduğu tartışılmıştır. İkinci bölüm spor
haberciliği içerisinde araştırmacı gazetecilik faaliyetlerinin yerini saptamaya
yönelik yapılmış olan içerik çözümlemesinden oluşmaktadır. Bu çerçevede 15 Ekim
– 15 Kasım 2023 tarihleri arasında Türkiye’de çevrimiçi yayımlanan 5 spor
gazetesinde yer alan araştırma haberlerinin sayısal oranı belirlenmiştir. Buna
göre söz konusu tarihler arasında incelemeye konu olan spor gazetelerindeki
araştırma haberlerin oranı yüzde 2’dir. Ayrıca bu haberler çoğunlukla
gazetelerin özel haberleri değil, ajans ve dış kaynaklı haberlerdir. Bu
bağlamda çalışmanın üçüncü bölümde ekonomi politik bakış açısıyla spor
haberleri içerisinde araştırmacı gazetecilik faaliyetlerine yönelik eksikliğin
sebepleri değerlendirilmiştir. Spor medyası çalışanlarının araştırmacı
gazetecilik faaliyetleri konusunda hangi engeller ve riskler ile
karşılaşabilecekleri teorik bir tartışma çerçevesinde ortaya konmuştur. Söz
konusu bu engel ve riskler sporun ekonomi politiği, istihdam/liyakat/nitelik
sorunu, kulüp yazarlığı, taraftar baskısı, kulüp yöneticileri ile gazeteciler
arasındaki tarafsızlığı engelleyen yakın/çarpık ilişkiler, medya kurumlarının
ekonomik (tiraj/reyting/tıklanma) kaygıları, kulüp yasakları, gazetecilerin
haber kaynaklarını kaybetme korkusu ve gazeteciler için işsizlik tehditi
başlıkları altında tartışılmıştır.
As an
industry, sport manages to include billions of people from different
geographies, cultures and social classes, albeit with different roles,
activities and interests, throughout the production and consumption process.
The main actors in this huge economic market are athletes, clubs, federations,
fans, advertisers and media institutions. Against the background of its
spectacle and entertainment function, sport has been commercialized by becoming
an attractive market with a high trading volume for investors; it has turned
into a new investment instrument through which capital owners can make a
profit. This market, shaped by different interest relations, lacks media
control. The media, which is supposed to expose the distorted relations between
power centers in the name of the public interest, has lost its function of
monitoring this market with which it has organic ties. This study was conducted
to establish a conceptual relationship between investigative journalism and sports
journalism, to determine the place of investigative journalism activities in
sports journalism in Turkey, to determine the proportion of investigative news
covering sports, and to discuss the obstacles to sports-related investigative
journalism practices. Within the framework of this purpose, it is possible to
evaluate the study in three sections. In the first section, conceptual
evaluations on investigative journalism and sports journalism were made, the
basic characteristics of "investigative sports journalism" as a
sub-branch of sports journalism were determined, and the reasons for the need
for investigative journalism activities related to sports were discussed. The
second part consists of a content analysis to determine the place of investigative
journalism activities in sports journalism. In this framework, the numerical
ratio of the research news in 5 sports newspapers published online in Turkey
between October 15 and November 15, 2023 was determined. Accordingly, the rate
of investigative news in the analyzed sports newspapers between the dates in
question is 2 percent. Moreover, these news are mostly not the exclusive news
of newspapers, but agency and foreign sourced news. In this context, the third
part of the study evaluates the reasons for the lack of investigative
journalism activities in sports news from a political economy perspective. The
obstacles and risks that sports media employees may face in their investigative
journalism activities are presented within the framework of a theoretical
discussion. These obstacles and risks are discussed under the headings of
political economy of sports, employment/qualification/qualification problems,
club authorship, fan pressure, close/distorted relations between club
executives and journalists that prevent impartiality, economic
(circulation/reputation/crowding) concerns of media institutions, club bans,
fear of losing news sources and the threat of unemployment for journalists.