Bu çalışma gelir gruplarına göre tüketici fiyat endeksi (TÜFE)
hesaplanması konusunu incelemektedir. Tüketim alışkanlıklarının en
büyük belirleyicilerinden biri gelir düzeyidir. Dolayısıyla gelir düzeyine
göre bireylerin tüketici mal sepetleri de değişmektedir. Bu bağlamda gelir
düzeylerine göre bireylerin karşılaştığı enflasyon oranları farklılık gösterir.
Çalışma kapsamında Türkiye Cumhuriyeti ölçeğinde 2006-2021 yılları
arasında gelir düzeyi düşük bireylerin daha yüksek enflasyon oranlarıyla
karşılaştığı gözlemlenmiştir. Düşük gelir grubunda bulunan bireyler,
yüksek gelir grubunda bulunan bireylere göre daha yüksek enflasyon
oranları ile karşılaşmaktadır. Bu nedenle gelir düzeyi aynı kalsa dahi,
gruplar arası enflasyon farklılığı nedeniyle düşük gelirli gruplar ile yüksek
gelirli gruplar arasındaki yaşam standardı farklılığı açılmıştır. Sosyal
politikaların planlanması aşamasında gelir dağılımının tespiti ve gelir
eşitsizliği önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle çalışma kapsamında
gelir dağılımı analizlerine alım gücündeki değişmelerin dâhil edilmesi
önerilmiştir. Bu çalışma Gini katsayısına atıf yapılarak gelir dağılımı
hesabında alternatif bir yöntem geliştirilmiştir. Bu yöntemin kullanılması
için gelir gruplarını temsil eden tüketici mal sepetleri kullanılarak her
gelir grubu için farklı TÜFE hesabı yapılmıştır. Çalışma TÜFE ve gelir
dağılımı hesabına getirdiği yenilikçi eleştiriler ile literatüre katkı sunmayı
amaçlamaktadır. Bu yönüyle çalışma sosyal politikaların belirlenmesi ve
uygulanması aşamalarında politika yapıcılara referans olacaktır.
This study examines the calculation of consumer price index (CPI)
according to income groups. One of the principal determinants of
consumption habits is income level; therefore, individuals’ consumer
goods baskets change according to income level. In this context, the inflation rates faced differ according to income levels. Using Turkish Statistical Institute data, this study
demonstrates that individuals with low-income levels faced higher inflation rates between the years 2006–
2021 in the Republic of Turkey than those in the high-income group; therefore, even if income level remains
constant, the difference in living standards between low- and high-income groups has widened due to this
inflation difference. Accurate determination of income distribution and income inequality is essential for social
policy planning. Consequently, including changes in purchasing power is recommended in income distribution
analysis. This study proposes an alternative method for the calculation of income distribution using the Gini
coefficient. For the utilization of this method, separate CPI calculations are conducted for each income group
using consumer goods baskets representing various income groups. The study contributes to the literature
with a novel critique of current methods of CPI and income distribution, proposing an approach to address
this criticism. In this respect, the findings and proposed approach could serve as a reference for policymakers’
development and implementation of social policies.
