3. Uluslararası 4. Ulusal Halk Sağlığı Hemşireliği Kongresi, Ankara, Türkiye, 11 - 13 Ocak 2023, ss.139
Türkiye’deki Sağlık Mevzuatına Göre
Evde Bakım ve Evde Sağlık Hizmetlerinin Sunumu ve
Evde Bakım Hemşirelerinin Görev Yetki ve
Sorumlulukları
Ayşe Mücella Soydan, Sultan Çakmak, Ramazan Demirer, Mahruk Rashidi
İstanbul
Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü
Özet
Giriş ve Amaç: Yaşlı nüfusun giderek
fazlalaşması, kronik hastalıklar ve kanser vakalarındaki artış başta olmak
üzere çeşitli nedenlerle hastaneye ulaşamayan hastalara evde bakım ve evde
sağlık hizmeti verilmesi giderek daha fazla önem kazanmaktadır Bu çalışma Evde
Bakım ve Evde Sağlık Hizmetlerinin Türkiye’deki Sağlık Mevzuatına göre sunumuna
dikkati çekmek ve konu ile ilgili, hemşirelerin görev yetki ve sorumlulukları
hakkında farkındalık oluşturmak amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Bu derlemenin
bulguları, 2005 ve 2015 yıllarında Evde Bakım ve Evde Sağlık Hizmetlerine
yönelik yayınlanan iki yönetmelik ve 8 Mart 2010 Hemşirelik Yönetmeliğinde yer
alan Evde Bakım Hemşiresinin Görev Yetki ve Sorumlulukları incelenerek elde edilmiştir.
Bulgular: Ülkemizde 1961 yılında çıkarılan
“Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesine Dair Yasa’nın 154 sayılı
yönergesinde” evde sağlık bakımının halk sağlığı hemşiresinin sorumluluğunda
olduğuna yer verilmiştir. 224 Sayılı Yasada kronik hastalıkların bakımı ve
izlenmesi, sağlık ocağının sorumluluğunda belirtilmiştir. Yeterli sayı ve
kalitede sağlık elemanlarının görevlendirilmemesi, hizmetin kapsamına göre
eğitim görmemeleri gibi çeşitli nedenlerle 224 Sayılı Yasanın uygulaması
başarısızlığa uğramıştır. Sağlık Bakanlığınca 2005
yılında çıkarılan yönetmelik asıl olarak özel sektörün verdiği hizmeti
düzenleyen bir mevzuattır. Bu yönetmelikte Hemşire
veya Sağlık Memuru Sorumluluğu maddeler halinde açıklanmıştır. 2015 yılında çıkarılan yönetmelik Sağlık Bakanlığının
verdiği evde sağlık hizmetlerinin sosyal devlet anlayışına uygun, yurt
genelinde, eşit, ulaşılabilir, kaliteli, etkin ve verimli bir şekilde
uygulanmasını sağlamak amacıyla düzenlenmiştir. Bu yönetmeliğe göre hemşire, 8.3.2010
tarihli ve 27515 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Hemşirelik Yönetmeliği’ nde tanımlanan iş ve görevleri
yapar. 8 Mart 2010 tarihli Hemşirelik Yönetmeliği’ nde ise bir Halk Sağlığı
Hemşireliği Dalı olan Evde Bakım Hemşireliğinin görev, yetki ve sorumlulukları
üç ana başlık halinde ifade edilmiştir.
Sonuç: Sağlık Mevzuatına Göre Evde
Bakım Hemşiresinin Görev Yetki ve Sorumlulukları, hemşirelerin evde sağlık
hizmetleri ile ilgili modern hemşirelik rollerini üstlenmesine katkıları
bakımından önemlidir. Bu alanda
çalışacak olan hemşirelerin yasal olarak yükümlü oldukları görev yetki ve
sorumlulukları yerine getirmeleri ve bu nedenle de eğitimleri önemlidir.
Eğitimlerinin lisans düzeyinde olması, bu göreve gelmeden önce mesleki deneyim
sahibi olmaları önemlidir. Sertifikasyon ile ilgili bir eğitim almaları ve
hizmet içi eğitim zorunlu olmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Evde bakım
hizmetleri, evde sağlık hizmetleri, evde bakım hemşiresinin görev yetki ve
sorumlulukları