Akademik Veri Yönetim Sistemi
3rd International Conference on Recent and Innovative Results in Engineering and Technology, Konya, Türkiye, 15 - 16 Kasım 2025, ss.84, (Özet Bildiri)
Endüstriyel üretim aşamalarında
insan faktörü, hem iş sağlığı ve güvenliği performansını hem de üretim
verimliliğini doğrudan etkileyen en önemli etkenler arasındadır. Malzeme
işleme, şekillendirme ve montaj gibi yüksek fiziksel güç gerektiren üretim
süreçlerinde, çalışanların konum ve duruş biçimleri, kuvvet iletim hareketleri
ergonomik risk parametrelerinin yanı sıra sistemin yapısal davranışındaki
farklılıkların da belirlenmesinde önemli etkenler olarak değerlendirilmektedir.
Bu çalışma, endüstriyel malzeme işlemede insan faktörü ile yapısal davranış
arasındaki etkileşimin çok boyutlu bir bakış açısıyla incelemesini
amaçlamaktadır. Araştırma içeriğinde, üretim aşamalarında kullanılan farklı
malzeme çeşitlerinin mekanik özellikleri ile çalışanların maruz kaldığı fiziksel
zorlanma düzeyleri arasındaki ilişki değerlendirilmiştir. Sayısal analiz
yaklaşımlarından ve mevcut literatürde raporlanan yapısal davranış verilerinden
faydalanılarak titreşim, malzeme deformasyonu, sıcaklık dağılımı ve kuvvet
iletim mekanizmalarının insan performansı üzerindeki etkileri
değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular yüksek yoğunluklu veya düşük
sönümleme özelliğine sahip malzemelerin, operatör üzerinde daha yüksek düzeyde
titreşim iletimi oluşturarak kas-iskelet sistemi üzerinde zorlanmalara neden
olabileceğini göstermektedir. Benzer şekilde yüksek ısıl iletkenliğe sahip
malzemelerin elle temas gerektiren montaj ya da üretim süreçlerinde operatörün
termal konforunu düşürebileceği belirlenmiştir. Verilenlere ek olarak,
malzemenin istikrarsız deformasyon karakteristiği göstermesi durumunda
operatörlerin tekrarlayan kuvvet uygulama gereksiniminin arttığı, bu durumun
ergonomik risk faktörlerini önemli ölçüde yükselttiği görülmektedir. Elde
edilen sonuçlar doğrultusunda malzeme davranışının mühendislik performansının
dışında çalışan sağlığını, konforunu ve güvenliğini doğrudan etkilediği sonucu
ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle malzeme seçimi ve işlem parametrelerinin
belirlenmesi sürecinde mekanik verilerle birlikte insan faktörlerinin de
dikkate alınması gerekmektedir. Bu çalışma mühendislik temelli analizlerin
ergonomik tasarım prensipleriyle entegre edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Böylece üretim süreçlerinde yapısal güvenilirliğini ve çalışan konforunu eş
zamanlı artırmaya yönelik bir değerlendirme modeli önermektedir. Çalışma bu
yönüyle insan merkezli mühendislik anlayışının güçlendirilmesine yönelik
katkıda bulunmaktadır.