Akademik Veri Yönetim Sistemi
2nd International Congress of Language and Translation Studies, Konya, Türkiye, 3 - 04 Kasım 2022, ss.84-85
Çanakkale Muharebeleri (Muharebatı) tarih başta olmak
üzere birçok akademik alanın çalışma konusu haline gelmiştir. Özellikle Birinci
Dünya Savaşı’nın bir parçası olmasından dolayı uluslararası akademi de
Çanakkale Muharebeleri hakkında eserler ortaya koymuştur. Hem ulusal hem de
uluslararası nitelik taşıyan bu konu beraberinde bir temsil problemi de
getirmiştir. Çanakkale Muharebeleri, İtilaf Güçleri’ne göre bir sefer olmakla
beraber İttifak Güçleri için bir savunma muharebeleri bütünüdür. Akademide en
çok tercih edilen dillerin başında gelen İngilizce özelinde incelendiğinde Türk
araştırmacıların birtakım nedenlerden dolayı erek kültür temsilini sözcük
düzeyinde muharebelere yansıttığı görülmektedir. Çeviribilim alanında
“yerlileştirme” olarak anılan etnik merkeziyetçi bir bakış açısı sunan çeviri
stratejisinin (Venuti, 1995) Türk araştırmacılar tarafından sıklıkla
kullanıldığı gözlemlenmiştir. Bu doğrultuda, bu çalışma Türk araştırmacıların
Çanakkale Muharebeleri’ni İngiliz dilinde oluşturdukları metinlerde nasıl
kavramsallaştırdığını incelemeyi hedeflemektedir. Çalışma, söz konusu İngilizce
metinlerden oluşan bir bütüncenin (corpus) çözümlenmesi üzerine inşa
edilmiştir. Ön çözümlemelerde gözlemlenen yerlileştirmenin kaynak kültüre/dile
yaptığı toplumsal, dilsel ve akademik ‘yıkıcı etkinin’, Çanakkale Muharebeleri
özelinde uluslararası alanda Türk benliğine/kimliğine verdiği zararın ortaya
konulması ve milli bir değer olan ‘muharebeler’in yabancı dillerde Türk bakış
açısını yansıtacak şekilde temsiline değgin bir farkındalık oluşturulması hedeflenmektedir.
Bütünce bazlı söylem analizi aracılığıyla geçmişten günümüze kadar Çanakkale
Muharebelerini nitelemek için kullanılan sözcüklerin ve öbeklerin muharebelere
değgin söylemi nasıl şekillendirdiği, hangi mekanizmalar tarafından
işlevselleştirildiği tartışılacaktır. Söylemi şekillendiren unsurlar bağlamında
André Lefevere’nin dağıtılmış ve dağıtılmamış (differentiated and
undifferentiated) patronaj ve diskur kavramları aracılığıyla ‘muharebeler’i
niteleyen sözcüklerin ve/veya öbeklerin kullanımının bir ‘kavramsal otokatalitik
döngü’ oluşturup oluşturmadığı incelenecektir.
Böylelikle, bu çalışma ‘muharebeler’ ile ilgili yabancı söylemin İngiliz
dilinde akademik metin üreten Türk araştırmacı yazarları yönlendirip
yönlendirmediğini ve Türk araştırmacıların bu gayrimilli söyleme katkı sağlayıp
sağlamadığını da araştıracaktır. Ayrıca, yöre/yer/bölge isimleri gibi kültürel
değerlerin doğrudan başka bir dile aktarımının gerçekleşmediği durumlarda
oluşabilecek bir çokboyutlu etki ve diller arasındaki kavramsal birlikteliğin
oluşmamasının etkileri gözlemlenecektir.
The
Çanakkale Battles have acted as the major focus of a plethora of academic
fields, primarily historical studies. The national (referring to Türkiye) and
international academia have contributed to the literature on the Çanakkale
Battles because it is a critical component of the First World War. The
Çanakkale Battles, a national and international subject, have caused a problem
of theoretical perspective since it is a ‘campaign’ for the Entente Powers yet
‘a series of defense battles’ for the Central Powers. It is observed that –
thanks to a number of reasons – Turkish researchers tend to prefer lexical and
phrasal preferences of the target linguistic culture (English) in their studies,
which are mostly published in English. Providing an ethnocentric perspective
upon lexicological and phraseological selections, the “domestication” (Venuti,
1995) strategy is observed to be employed frequently by Turkish researchers. In
this sense, this study seeks to analyze the English academic texts of Turkish
researchers to understand how they conceptualize this historical event. The
study relies on the analysis of a corpus consisting of a multitude of English
academic texts. In addition, this study aims to illustrate the social,
linguistic, and academic ‘violent effect’ of ‘domestication’ on the source
culture – as observed in the preliminary analysis – and on the representation
of Turkish identity in international publications featuring the Çanakkale
Battles. Moreover, it is sought to foster an awareness of the international
representation of the Çanakkale Battles that foregrounds the Turkish identity
since it is a national value for the Turkish. Through the corpus-based
analysis, it is aimed to scrutinize the influence of the lexical and phrasal
selections on ‘battles’-related discourse and to observe which mechanisms
thereof operationalize and avail of this discourse. Furthermore, the
utilization of discourse is analyzed through Lefevere’s theories pertaining to discourse
and differentiated and undifferentiated patronage theories (Lefevere, 1992) to
determine whether lexical and/or phrasal selections, designating terminology
for ‘battles’, originate a conceptual autocatalytic cycle. Therefore, this study aims to question
whether English-writing Turkish researchers are influenced by the prevalent
foreign (English) discourse. In addition, it is attempted to shine some light
on whether English-writing Turkish researchers contribute to this non-national
discourse. Lastly, this study intends to investigate the likely
multidimensional effects of the unestablished conceptual unity caused by the
mistranslation of cultural values, such as area, region, and district names.