IX. Uluslararası TURKCESS Eğitim ve Sosyal Bilimler Kongresi, İstanbul, Turkey, 18 - 20 May 2023, vol.2, pp.45-53
Dijitalleşme ile analog biçimdeki
data, gündelik hayata dair ögeler dijital şekle dönüştürülmektedir. Sosyal, siyasal,
finansal hatta kültürel alanlara dair bilgiler ve değerler dijital alanlara
entegre edilmektedir. Kültürel mirasın çeşitli teknolojiler aracılığıyla
dijitalleştirilmesi hem doğal afetler, terörist saldırılar, savaşlar yüzünden
gerekli hem de yeni neslin erişimine kolaylık sağlama, kültürel mirası genç
nesle sevdirme ve tanıtma açısından önemlidir. Kültürel mirasın web sayfalarına
aktarılması çeşitli sebepler yüzünden evinden çıkmayan/çıkamayan ya da çeşitli
engellere sahip bireyler ve de yaşlılarla da etkileşimi sağlamaktadır.
Dijitalleşmeyle oluşturulan arşivler, kültürel değerlerin sürdürülebilir
olmasına yardımcı olmaktadır.
Kültürel mirasın dijital formata
aktarılması, uluslararası sözleşmelerle desteklenmekte ve toplumlardan bu konu
hakkında sorumluluk alması beklenmektedir. Geleneksel sanat dallarından biri
olan minyatür sanatı da 2020 yılında UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras
Listesi’ne eklenmiştir. Dünya mirası olarak kabul edilen bu sanatın gündeme
getirilmesi, bu sanat dalının icracıları olan nakkaşların ön plana çıkartılması
ehemmiyet arz etmektedir. Minyatür sanatının geçmişteki ve günümüzdeki
örneklerinin görünür hâle gelmesi, farklı yöntemlerle ortaya konulması minyatür
sanatına katkı sağlamaktadır.
Bu çalışmada dijital sanat
teriminden hareketle dijital sergi kavramı izah edilecektir. Dijital sergi
mefhumu açıklandıktan sonra dijital sergi ve kültürel miras arasındaki bağa yer
verilecektir. Türk minyatür sanatının kıymetli ismi Nakkaş Osman’ın hayatı
kısaca irdelenecektir. Nakkaş Osman’ın baş nakkaş olarak yer aldığı Surnâme-i
Hümâyûn adlı yazma esere yönelik malumat verilecektir. “360 Kültür Sanat
Gösterimi” Projesi kapsamında gerçekleştirilen “Nakkaş Osman Surnâme-i Hümâyûn
Dijital Minyatür Sergisi” tanıtılacaktır. Dijitalleşme çağının başlamasıyla
ortaya çıkan dijital sergileme yöntemi “Nakkaş Osman Surnâme-i Hümâyûn Dijital
Minyatür Sergisi” ile somutlaştırılmış olacaktır. Çalışmada geleneksel
sanatlara dair unsurların varlıklarını sürdürebilmek adına çağı ve çağın
yeniliklerini takip etmeleri ve bu bağlamda dijitalleşmenin yararlı olabileceği
fikri desteklenmeye çalışılacaktır.