Akademik Veri Yönetim Sistemi
Art/icle Sanat ve Tasarım Dergisi, cilt.3, sa.2, ss.186, 2023 (Hakemli Dergi)
Amaç: Bu metin, geleneksel bir sergileme yöntemi olarak nadire kabineleri ile Orhan Pamuk’un aynı isimli romanından hareketle kurduğu Masumiyet Müzesi arasındaki biçimsel ve kavramsal ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Çok çeşitli eşyaların bir araya getirildiği odalar, dolaplar ya da çekmecelerden oluşan Nadire Kabineleri aynı zamanda çağımızın sanat anlayışında da etkilerini sürdürmekte ve eserlerin sergileniş biçiminde önemli bir referans olmaktadır. Bu sergileme yöntemi Jan van Kessel’in resimlerinde ve Georges Perec’in Harikalar Odası romanında da karşımıza çıkmakta, üç boyutlu kabinelerin iki boyutlu tuval yüzeyine yansımaları ele alınmaktadır. Burada gelenekselden çağdaşa gerçekleşen biçimsel aktarım, kabineler ve Masumiyet Müzesi örnekleri üzerinden anlatılmaktadır. Kavramsal/Kuramsal Çerçeve: Coğrafi keşifler ve Rönesans’la birlikte nadire kabinelerinin çıkış süreci incelenmiş, bu sergileme yönteminin Masumiyet Müzesi ile arasındaki benzerliklere dikkat çekilmiştir. Sergileme ve kurgudaki bu biçimsel benzerlik resimdeki örnekler üzerinden incelenmiştir. Yöntem: Bu disiplinler arası metinde, öncelikle literatür taraması yapılmış, elde edilen bulgular analiz edilerek karşılaştırma yapılmıştır. Bulgular: Nadire kabinleri 14. yüzyıl ile birlikte ortaya çıkan özel koleksiyonlardır. Bu, kişinin ilgi duyduğu nesneleri bir araya getirdiği odaların vitrinlerin dolapların ve çekmecelerin tümüne verilen isimdir. Kabinelerin resimdeki karşılığı ise harikalar odasıdır. Mevcut koleksiyon, iki boyutlu yüzeye kopyalanarak yeniden oluşturulur. Masumiyet müzesi de tıpkı Nadire Kabinleri ve Harikalar Odası gibi kurgulanmış biçimsel olarak çeşitli dolaplardan ve odalardan oluşmasıyla birlikte benzer bir sergileme yöntemine sahiptir. Sonuç: Nadire Kabinelerinin bugünkü modern müzelerin, doğa tarihi müzelerinin, antropoloji ve arkeoloji müzelerinin temelini oluşturmaktadır. Koleksiyonculuk kavramının ilk örnekleridir. Harikalar Odası olarak adlandırılan resim türü ise; mevcut koleksiyonun resim yoluyla yeniden üretilmesi mantığına dayanır. Bu bağlamda kabineler, Masumiyet Müzesi ile birlikle biçimsel bir ilişki kurmaktadır. Bir anlatım yöntemi olarak kutular, dolaplar ve odalar kişinin ilgi alanlarının hayal dünyasının ve meraklılarının bir yansımasıdır. Ancak nadireler ve ilgili müze arasında bazı farklar bulunmaktadır. Nadire Kabinelerinde yer alan nesneler kişiliği olan, farklı ve ender bulunan şeylerken Masumiyet Müzesi’nde yer alan nesneler günlük hayatta karşılaşabileceğimiz sıradan nesnelerdir. Ayrıca Nadire Kabinelerinin sergileme yöntemi, Dada ve Fluxus’ta da biçimsel olarak göstermekte ve bu yanıyla çağdaş sanat ve müzecilik anlayışına temel oluşturmaktadır. Anahtar Kelimeler: Koleksiyon, Nadire Kabineleri, Masumiyet Müzesi, Harikalar Odası, Çağdaş Sanat