Akademik Veri Yönetim Sistemi
IMCCS 1.ULUSLARARASI İLETİŞİM BİLİMLERİ KONGRESİ, Sivas, Türkiye, 5 - 07 Mayıs 2023, ss.51-52
On yedinci yüzyılda tıp alanında ortaya çıkan ve bir hastalık olarak tanımlanan nostalji kavramı,
zaman içinde değişime uğramış ve edebiyattan sinemaya, sosyolojiden felsefeye kadar pek çok
farklı alanın çalışma konusu haline gelmiştir. Kavram, bugüne ait hissetmeme ve bugünden
memnun olmama haline karşılık, aidiyet hissi oluşturan geçmişteki güzel anlara özlem duymayı
ifade eder. Nostalji, geçmiş zaman ve anılarla ilişkili olduğundan bizi o döneme götüren ve
özlem duygusunu oluşturan her türlü araç ise nostalji duygusunu açığa çıkartır. Geçmişi bugüne
taşıyan bu araçlar arasında sayabileceğimiz; popüler kültür ürünleri, sinema, televizyon dizileri,
belgeseller, arşivler, dijital medya alanları gibi pek çok aracı özlem duygusunun tetiklenmesini
sağlar. Bu kapsamda nostaljik unsurlar barındıran televizyon dizileri, geçmişe duyulan özlem
duygusunu harekete geçirerek neye özlem duyulduğuna ilişkin emareler sunabilir. Bununla
birlikte diziler, aktardığı anlatının yanı sıra yayınlandığı dönem itibarıyla da izleyicide nostalji
hissini uyandırabilir.
Bu çalışmada, doksanlı yıllarda oldukça talep gören ve günümüzde bir nostaljiye dönüşen
“Bizimkiler” adlı televizyon dizisinin izleyici yorumları ele alınmıştır. Youtube üzerinden
izlenen dizinin izleyici yorumlarına odaklanarak nostalji kapsamında bir inceleme yürütülmesi
ve bugünün nostaljiklerinin neye özlem duyduklarının açığa çıkarılması hedeflenmiştir.
Çalışma nitel içerik analizi ve kelime bulutu analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırmada, TRT
Nostalji Youtube kanalında yer alan Bizimkiler dizisinin ilk sezonunun birinci bölümünde yer
alan izleyici yorumları incelenmiştir. 4 Mart 2023 tarihinde MAXQDA programı aracılığıyla
toplam 490 veriye ulaşılmış ve nostalji içeren veriler kodlanarak ayrıştırılmıştır. Bu kapsamda
144 yorumun nostaljik unsurlar içerdiği tespit edilmiş ve bu yorumlar kategorilere ayrılmıştır. Elde edilen veriler nostalji olgusu dikkate alınarak kodlanmış ve oluşturulan kod sistemi
kategorilere ayrılmıştır. Buna göre; dizi aracılığıyla izleyicinin kendi geçmiş yaşamının ve
anılarının canlandığı Hatırlama kategorisi, geçmişin olumlu yönlerinin hatırlanarak günümüzle
kıyaslandığı Geçmiş ve Bugün kategorisi, geçmiş zamanlara ilişkin arayışın ve özlemin ön plana
çıktığı Geçmişe Duyulan Özlem kategorisi ve son olarak izleyicinin kendi geçmişini,
çocukluğunu hatırladığı Çocukluğa Dönüş kategorisine erişilmiştir. Araştırma sonucunda, bir
yeni medya platformu olan Youtube üzerinden, nostaljiklerin geçmişin izlerini arayarak özlem
giderebilecekleri bir hafıza alanı var ettikleri ortaya koyulmuştur.