Ankara-Bağdat İlişkilerinde Kalkınma Yolu Perspektifinden: Tehditler ve Fırsatlar.

Semin A.

10.İstanbul Güvenlik Konferansı, İstanbul, Turkey, 21 - 22 November 2024, pp.1, (Summary Text)

  • Publication Type: Conference Paper / Summary Text
  • City: İstanbul
  • Country: Turkey
  • Page Numbers: pp.1
  • Istanbul Gelisim University Affiliated: Yes

Abstract

Ankara-Bağdat İlişkilerinde Kalkınma Yolu Projesi Perspektifinden: Tehditler ve Fırsatlar

Dr. Ali SEMİN

İstanbul Gelişim Üniversitesi Öğretim Üyesi

 

ABD ve uluslararası koalisyon güçlerinin Irak’ı işgali sonrasında ülkede ve devlet kurumlarında meydana gelen büyük yıkımlar gerek ekonomik gerek siyasi-askeri sorunları beraberinde getirmiştir. 2003 yılından bu yana Irak’ta kurulan hükümetler, ülke ekonomisini petrole bağımlı olmaktan kurtarmanın tek yolunun stratejik projelerden geçtiğinin farkına varmışlardır. Bu neden Büyük Fao Limanı Projesi ilk defa 2005 yılında Bağdat merkezi hükümeti tarafından ortaya atılmıştır. Bahse konu projenin Irak milli gelirinde yüzde 40 ile 60 oranında petrole bağımlılığı azaltacağı tahmin edilmektedir. Dolayısıyla Fao limanını Irak ekonomisi açısından adeta bir nefes borusu olarak nitelendirilmesi mümkündür. Bağdat açısından milli gelirin sadece petrole bağlı olması enerji piyasalarındaki fiyatlardaki düşün ve dengesizliklerden dolayı ciddi riskler taşımakta ve ülke ekonomisini krizlere sürüklemektedir.

Bu açıdan bakıldığında Bağdat merkezi hükümetinin büyük önem vererek öncelediği Büyük Fao Limanı Projesi’nin 2010 yılında Güney Koreli şirket olan Daewoo ile yapılan anlaşmayla ilk adımı atılmıştı. Ancak ülkede yaşanan hükümet kurma ve siyasi krizler, DAEŞ terör örgütünün ülke topraklarının yüzde 40’nı işgal etmesi, petrol fiyatlarındaki ciddi düşüşlerin yaşanması ve ekonomik ve güvenlik sorunlardan dolayı söz konusu proje sekteye uğramıştı. Bu bağlamda 2020 yılına geldiğinde bu projenin tekrar hayata geçirilmesi için çalışmalara başlanmış ve Daewoo şirketiyle 2 milyar 625 milyon avro’luk yeniden bir anlaşma yapılmıştı. Projenin ilk ayağı ise 2025 yılında tamamlanması planlandığı bildirilmektedir.

Büyük Fao limanı, Körfez bölgesini Irak ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya bağlayacaktır. Bu yönüyle Türkiye-Irak ilişkilerinde sadece ticari açıdan değil karşılıklı çıkarlar doğrultusunda diplomatik açıdan da yeni bir dönemi beraberinde getirmektedir. Bu tür çarpan etkiler de hesap edildiğinde, Fao projesinin Irak’a faydası ekonomik tahminlerin çok daha üzerinde olacağı vurgulanabilir. Yukarıda da belirtildiği üzere Irak’ın petrole bağımlılığı azalacak, öngörülemez kırılgan bir yapıdan daha stabil bir sisteme geçileceği de söylenebilir. Aynı zamanda bu proje dünya ticaretine de ciddi katkı sağlayarak Asya- Avrupa ile Doğu-Batı ticaret aksında Türkiye’nin jeopolitik konumuna daha da güç katacaktır.

Anahtar kelimeler: Türkiye, Irak, Petrol, Kalkınma, Ekonomi