Yeni Medya ve Determinizm

MARAL T.

2. Uluslararası Ege Sosyal ve Beşeri Bilimler Kongresi, İzmir, Türkiye, 13 Haziran 2023

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İzmir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • İstanbul Gelişim Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yeni medya, son yıllarda teknolojik gelişmeler sayesinde hayatımıza giren ve hızla yayılan bir kavramdır. İnternet, sosyal medya, akıllı telefonlar ve diğer cihazlar, insanların bilgiye erişimini, iletişimini ve etkileşimini değiştirmiş ve kolaylaştırmıştır. Yeni medya ortamları, insan davranışlarını ve sosyal ilişkileri etkilemektedir. Ancak, bu etkilerin önceden belirlenip belirlenmediği, yani deterministik olup olmadığı konusu tartışmalıdır. Determinizm, bir olayın veya durumun önceden belirlenmiş bir neden-sonuç zincirinin sonucu olduğunu savunan bir felsefi görüştür. Bu görüşe göre, evrenin işleyişi kesin ve önceden belirlenmiştir, dolayısıyla gelecekteki olaylar ve durumlar da belirlenmiştir. Yeni medya ve determinizm arasındaki ilişki, belirli bir medya aracının kullanımının insan davranışlarını önceden belirleyip belirlemediği sorusunu gündeme getirmektedir.

İnsanların büyük çoğunluğu, bu ortamları determinist bakışla kullanmazlar. Yani, insanların çoğu, bu ortamları kullanırken kendi özgür iradelerine ve tercihlerine dayalı kararlar alırlar. Sunulan içerikler, bilgiler ve iletişim araçları, kullanıcıların tercihleri doğrultusunda etkileşimlerini yönlendirir, ancak kullanıcılar kendileri karar verirler. Bununla birlikte, determinizmle ilgili olarak, bazı insanlar kendi kararlarını vermekten ziyade, medya araçlarının sunulan içeriklerine ve etkilerine teslim olabilirler. Özellikle bazı sosyal medya platformlarında, kullanıcıların belirli bir gruba veya fikre bağlanmalarına ve bu grup veya fikirlerin etkisi altında kalmalarına neden olabilir.

Sosyal medya kullanımı, insanların kendilerini daha özgür ve bağımsız hissetmelerine veya tam tersi, bir takım sosyal normlar ve baskılar altında olmalarına yol açabilmektedir. Benzer şekilde, internet ve diğer yeni medya araçlarının kullanımının insan davranışları üzerinde deterministik bir etkiye sahip olup olmadığı da tartışmalıdır.

Medya araçlarına teslim olmak, determinizmle ilişkilendirilebilir. Medya araçlarına teslim olmak da, bir kişinin kendi iradesinden ziyade, dış etkenlerin etkisi altında kalarak karar vermesi anlamına gelir. Ancak, bu durum tamamen determinizm olarak adlandırılamaz çünkü insanlar medya araçlarının sunulan içerikleri konusunda seçim yapabilirler. Bu içeriklerin etkisi altında kalmak istemeyen kişi, farklı kaynaklardan farklı bakış açılarını da göz önünde bulundurarak kendi fikrini oluşturabilir.

Sonuç olarak, medya araçlarına teslim olmak, determinizmle ilişkilendirilebilir ancak bu durum her zaman determinizm olarak adlandırılamaz. Kişinin karar verme süreci, dış etkenlerin etkisi altında olsa bile, kendi özgür iradesi ve tercihleri doğrultusunda şekillenebilir.