İstanbul’da Farklı Kat Yüksekliklerine Sahip Bitişik Nizam Yapılarda Çekiçleme Etkisi


Şahin A. Y.

6. Uluslararası Fen Bilimler ve İnovasyon Kongresi, Ankara, Türkiye, 25 - 26 Şubat 2023, ss.351-353

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.351-353
  • İstanbul Gelişim Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Anadolu, sismik olarak dünya üzerindeki en aktif bölgelerden biridir. Doğu, Batı ve Kuzey Anadolu Fay Hatları ile adeta çevrelenmiştir. Özellikle Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF) dünya üzerinde en hızlı hareket eden ve en aktif sağ-yanal atımlı faylarından biridir. Sadece Cumhuriyet döneminde 1929-2022 yılları arası 13 deprem (6.0Mw ve üzeri) bu fay üzerinde gerçekleşmiştir. Son yıllarda gerek akademide gerekse yazılı ve görsel basında sıklıkla duyduğumuz Büyük İstanbul Depremi’de bu fay hattı üzerinde beklenmektedir. İstanbul yapı stok açısından yaşlı bir kent olma özelliği ile depremden en fazla etkilenecek şehirlerin başında gelmektedir. 2021 yılı verilerine göre 1,5 milyon üzerinde bina bulunan şehirde, yapım yılı 2000 ve öncesi 820bin bina olarak ifade edilmektedir. İBB verilerine göre bu binaların %90,52’si bitişik nizam şeklinde planlanmıştır. İstanbul’da bölge, mahalle hatta sokaklarda dahi bitişik arsaların imar durumlarında Hmax farklılık gösterdiğininden özellikle bitişik nizam yapılarda döşeme seviyelerinde ∆h farklılık göstermektedir. Bitişik nizam iki yapının deprem anında gerçekleştireceği salınım sırasında yetersiz deprem derzi sonucu döşeme ile kolon veya kirişin birbirine çarparak çekiçleme etkisi yaratması yapılarda hasara hatta göçmeye neden olacaktır. Çalışmada zaman ve maliyet açısından İstanbul ili Avcılar İlçesi Cihangir Mahallesi’nde 2000 yılı ve öncesi yapılan bitişik nizam ve farklı kat yüksekliklerine sahip binalar ile sınırlandırılmıştır. Hızlı tarama yöntemi ile binalar taranacak ve bu binalarda deprem derz mesafeleri ve oluşabilecek çekiçleme etkisi incelenecektir. TBDY 2018’de 4.9.3.1/b ve 4.9.3.2 esas alınarak hesaplamalar yapılacaktır. Hesaplamalar sonucunda beklenen Büyük İstanbul Depremi sonrası hafif-orta-ağır hasar ile göçme durumu oluşabilecek binalar irdelenecektir.

Anatolia is one of the most seismically active regions in the world. It is almost surrounded by East, West and North Anatolian Fault Lines. Especially the North Anatolian Fault Line (NAF) is one of the fastest moving and most active right-lateral strike-slip faults in the world. Only during the Republic period, 13 earthquakes (6.0Mw and above) occurred on this fault between 1929-2022. The Great Istanbul Earthquake, which we have heard frequently both in academia and in the written and visual media in recent years, is expected on this fault line. Istanbul is one of the cities that will be most affected by the earthquake with its feature of being an old city in terms of building stock. According to the data of 2021, in the city with over 1.5 million buildings, the year 2000 and before it is expressed as 820 thousand buildings. According to IMM data, 90.52% of these buildings are planned as adjacent.Since Hmax differs in the zoning status of adjacent plots in districts, neighborhoods and even streets in Istanbul, ∆h differs in flooring levels, especially in adjacent structures. During the oscillation of two adjacent structures in the event of an earthquake, as a result of insufficient earthquake joint, the slab and column or beam hitting each other and creating a hammering effect will cause damage and even collapse in the structures. In terms of time and cost, the study was limited to buildings with adjacent layout and different floor heights built in the year 2000 and before in the Cihangir District of Avcılar District of Istanbul. The buildings will be scanned with the rapid scanning method and the earthquake joint distances and the possible hammering effect in these buildings will be examined. In TBDY 2018, calculations will be made based on 4.9.3.1/b and 4.9.3.2. As a result of the calculations, after the expected Great Istanbul Earthquake, buildings that may experience mild-moderate-heavy damage and collapse will be examined.