Akademik Veri Yönetim Sistemi
8. INTERNATIONAL HISTORY AND CULTURE CONFERENCE October 14-15, 2024 Ankara / TÜRKİYE, Ankara, Türkiye, 14 - 15 Ekim 2024, ss.3-10
Damga, bir şeyin üzerine bir nişan, bir işaret basmaya yarayan araç olarak tanımlanabilir. Toplumda belli bir nesnenin kime ait olduğunu belirlemek amacıyla oluşturulmuş olan damgalar, Türkler tarih sahnesine çıktıkları dönemlerden itibaren yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Boy ve kabile idari yapısı içerisinde varlığını sürdüren Türk toplumunda damgalar, boyun ve kabilenin besledikleri hayvanlarını, mal-mülklerini ve diğer eşyalarını ötekilerden ayırt etmek için geniş bir biçimde kullanılmıştır. İlk Türkçe yazılı belgelerimizin yazıldığı taş anıtlarda Türk boylarını temsil eden boy damgalarının simgesine rastlanılmıştır. Bunun yanında Köktürk yazılı belgelerinde de Türklerin hayvanlarına vurdukları damgalardan söz edilmektedir. Kâğıdın Türkler tarafından kullanılması ve yazı kültürünün yaygınlaşmasıyla birlikte damgaların kullanımı sadece hayvanlarla sınırlı kalmamış, resmî yazışmalarında, sözleşme belgelerinde de damgalar yaygın bir şekilde kullanılmaya başlamıştır. Bu çalışmada muhtemel tarihlendirilmesi 9-13. yüzyıllara ait olduğu düşünülen ve literatürde Uygur hukuk belgeleri veya Uygur sivil belgeler olarak adlandırılan belgelerde geçen tamga,
nişan ve tamgaçı sözcüklerinden hareketle, Koço Uygurlarına ait tarihi ve arkeolojik veriler ışığında Koço Uygurlarının damga kültürü hakkında bilgi verilecektir.