Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, cilt.20, ss.447-465, 2024 (TRDizin)
Enflasyon, faiz ve döviz kuru
değişkenleri, ülkelerin makroekonomik istikrarı açısından önem arz etmektedir.
Türkiye’de yüksek enflasyon olgusu, özellikle 1980’lerden itibaren önemli bir
sorun olarak ön plana çıkmaktadır. Döviz kurlarındaki volatilite ise ekonomideki
kırılganlığı arttırarak finansal krizlere zemin oluşturmaktadır. Faiz
oranlarındaki istikrarsızlık da özellikle yatırım kararları çerçevesinde ülke
ekonomisini olumsuz etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisinde
döviz kurları, enflasyon ve faiz oranlarının birbirleriyle olan ilişkilerinin
ortaya konmasıdır. Bu çerçevede veri seti olarak 2005 Ocak-2023 Ekim arası
dolar kuru, TÜFE, mevduat faiz oranları verileri kullanılmıştır. Veriler Merkez
Bankası’ndan elde edilmiştir. Çalışmada yöntem olarak ARDL yöntemi
kullanılmıştır. Çalışmanın literatürden farkı, yapısal kırılmaların ekonometrik
modele dâhil edilmiş olmasıdır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre
değişkenler arasında uzun dönemde eşbütünleşme ilişkisi bulunmaktadır. Ayrıca hata
düzeltme modelinin çalıştığı görülmektedir. Bir başka ifadeyle kısa dönemde
meydana gelen sapmalar, uzun dönemde ortadan kalkmakta ve denge ilişkisi tekrar
sağlanmaktadır. Söz konusu sapmaların giderilmesi yaklaşık 9 ay sürmektedir.
Uzun dönemde faiz oranındaki %1’lik artış, dolar kurunu yaklaşık %0,19
düzeyinde arttırmaktadır. TÜFE’deki %1’lik artış ise dolar kurunu yaklaşık
olarak %1,2 arttırmaktadır. Ayrıca Ağustos 2006, Şubat 2015 ve Mart 2020
tarihlerindeki yapısal kırılmalar istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur.
Kısa dönemde ise faiz oranlarındaki %1’lik artış, döviz kurlarında yaklaşık
%0,17’lik artışa yol açmaktadır. TÜFE’deki %1’lik artış, kısa dönemde döviz
kurlarını yaklaşık %0,94 düzeyinde arttırmaktadır.
Inflation, interest rate
and exchange rate variables are important for the macroeconomic stability of
countries. High inflation has been a major problem in Turkey, especially since
the 1980s. Volatility in exchange rates, on the other hand, increases the vulnerability
of the economy and paves the way for financial crises. The instability in
interest rates also negatively affects the national economy, especially in
terms of investment decisions. The aim of this study is to reveal the
interrelationships among exchange rates, inflation and interest rates in the
Turkish economy. In this framework, dollar exchange rate, CPI and deposit
interest rates between January 2005 and October 23 are used as the data set.
The data were obtained from the Central Bank's EDS website. ARDL method was
used as the methodology in the study. The difference of the study from the
literature is that structural breaks are included in the econometric model.
According to the findings of the study, there is a long-run cointegration relationship
between the variables. Moreover, it is observed that the error correction model
works. In other words, short-run deviations are eliminated in the long run and
the equilibrium relationship is restored. It takes approximately 9 months to
eliminate these deviations. In the long run, a 1% increase in the interest rate
increases the dollar exchange rate by approximately 0.19%. A 1% increase in the
CPI increases the dollar exchange rate by approximately 1.2%. In addition,
structural breaks in August 2006, February 2015, and March 2020 were found to
be statistically significant. In the short run, a 1% increase in interest rates
leads to an increase of approximately 0.17% in exchange rates. A 1% increase in
CPI increases exchange rates by approximately 0.94% in the short run.