ESKİ TÜRKLER VE OSMANLILARDA SAVAŞ STRATEJİ VE TAKTİKLERİ İÇİNKULLANILAN TERİMLERİN KARŞILAŞTIRMALI İNCELEMESİ

Creative Commons License

Ekşi P.

16. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi 6-8 Aralık 2024, Adana, Adana, Türkiye, 6 - 08 Aralık 2024, ss.1303-1309

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Adana
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1303-1309
  • İstanbul Gelişim Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışma, Eski Türkler ve Osmanlılar döneminde savaş stratejileri ve taktiklerini ifade etmek için kullanılan terimlerin karşılaştırmalı dilsel incelemesini sunmaktadır. Araştırmanın amacı, bu iki dönem arasındaki askeri terminolojinin etimolojik gelişimini ve Osmanlı sahasında Eski Türkçe terimlerin hangilerinin korunduğunu, hangilerinin tercih edilmediğini tespit etmektir. Çalışmanın ilk bölümünde, Eski Türkçede savaş taktik ve stratejilerini ifade eden “yelme” (keşif birliği), “akıncı” (saldırı birlikleri) gibi terimler ve bu taktiklerin işleyişinde rol alan “körüg” (casus), “ulak” (haberci), “kargu” (gözcü) gibi sözcükler ele alınmıştır. İkinci bölümde ise Osmanlı dönemine ait, Türkçe kökenli terimlerin yanı sıra Arapça “taktik” ve Farsça “dümdar” gibi yabancı kökenli terimler incelenmiştir. Osmanlıların coğrafi ve teknik koşullara bağlı olarak geliştirdiği yeni strateji ve taktiklerin dilsel çeşitliliği nasıl etkilediği üzerinde durulmuş; dönemin terminolojisi hem dil hem de strateji açısından derinlemesine analiz edilmiştir. Sonuç olarak, Türk askeri terminolojisinin etimolojik gelişimi ve iki dönem arasındaki terminolojik süreklilik ele alınmış; değişimlerin kültürel ve tarihi arka planı bağlamında dile yansıması ortaya konmuştur. Bu çalışma, askeri terminolojinin dilsel ve stratejik boyutlarıyla çok katmanlı yapısını gözler önüne sermektedir.

This study presents a comparative linguistic analysis of the terms used to express warfare strategies and tactics during the periods of the Old Turks and the Ottomans. The aim of the research is to trace the etymological development of military terminology between these two periods and to identify which Old Turkic terms were preserved or abandoned in the Ottoman domain. The first section of the study examines terms in Old Turkic that denote warfare strategies and tactics, such as yelme (reconnoitring patrol) and akıncı (raiding units), as well as words related to the human elements involved in these strategies, including körüg (spy), ulak (messenger), and kargu (watchman). The second section explores Ottoman-era terminology, including both Turkish-origin terms and borrowed terms such as the Arabic taktik (tactic) and the Persian dümdar (rear guard). The analysis focuses on how the linguistic diversity of the Ottoman military terminology was influenced by the new strategies and tactics developed in response to geographical and technical conditions. Ultimately, the study examines the etymological development of Turkish military terminology and the continuity between the two periods, highlighting how cultural and historical contexts shaped the language. This research illustrates the multifaceted nature of military terminology in both its linguistic and strategic dimensions.