Research Information System
IESBSC 9th INTERNATIONAL EDUCATION, SOCIAL AND BEHAVIORAL SCIENCES CONGRESS, Amsterdam, Netherlands, 17 March 2025, (Summary Text)
Erdemli raporlama (whistleblowing), çalışanların çalıştıkları kurumda tanık oldukları yasadışı, ahlaka aykırı veya meşru olmayan uygulamaları, bu konuda bir şeyler yapabileceği düşünülen birine ifşa edilmesidir. Sağlık çalışanlarının, özelde hastanın, genelde ise toplumun sağlığını tehdit edecek bir durumda sessiz kalmayı seçmeyip gerekli adımı atması oldukça önemlidir. Çünkü sağlık çalışanları tarafından tespit edilen yanlış bir uygulamanın, erdemli raporlama davranışı ile bildirilmesi, geri dönüşü zor olan bir hatanın önlenmesi, ileride benzer hataların tekrarlanmasının önüne geçilmesi ve sağlık sistemlerine duyulan güvenin sarsılmaması noktasında büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle, her kurum için geçerli olmakla birlikte, insan hayatı ve toplum sağlığının söz konusu olduğu sağlık kurumlarında meydana gelen etik dışı veya yasadışı davranışların açığa çıkarılmasında erdemli raporlama (whistleblowing) oldukça önemli bir araçtır. İşyerinde dışlanma, iş görevlerine ve kariyer gelişimine engeller oluşturacak şekilde, kişilerarası ihmal ve otorite kullanımı yoluyla işyerindeki örgüt üyeleri tarafından dışlananları ötekileştirme eylemidir. Hemşirelik, mesleğin özelliği sebebiyle yoğun stresli bir meslektir. Söz konusu yoğun stresli çalışma ortamında, işyerinde dışlanma, hemşireler üzerinde daha fazla baskı oluşmasına, hemşirelerin sağlığının bozulmasına ve yapılan işin kalitesini olumsuz olarak etkileyebilmektedir. Bu çalışmanın amacı, erdemli raporlama ile işyerinde dışlanma arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Tanımlayıcı ve kesitsel türde yapılan araştırma, İstanbul ilinde yer alan iki devlet hastanesinde yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini, 1 Ocak 2025 - 10 Şubat 2025 tarihleri arasında devlet hastanelerinde çalışmakta olan hemşireler oluşturmuş; çalışmaya katılmaya gönüllü olan 401 hemşire ile veri toplama süreci tamamlanmıştır. Veriler, Kişisel Bilgi Formu, Erdemli Raporlama (Whistleblowing) Ölçeği ve İşyerinde Dışlanma Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analiz edilmesinde SPSS 24 paket programından faydalanılmış ve verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi, korelasyon ve regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, hemşirelerin erdemli raporlama davranışları ile işyerinde dışlanma algıları arasında negatif yönlü, zayıf ancak istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişkinin mevcut olduğu ortaya konulmuştur. Başka bir deyişle, erdemli raporlama davranışı arttıkça, işyerinde dışlanmanın azaldığı bulunmuştur. Akranların erdemli raporlama kararı verme sürecinde ve sonrasında oynadıkları rolün önemli olduğu göz önüne alındığında, çalışmamızın sonuçlarının, çalışmanın yapıldığı kurumlarda örgütlerde erdemli raporlama davranışının desteklendiği yönünde değerlendirilebilir.