Research Information System
XI. ULUSAL DİL VE KONUŞMA BOZUKLUKLARI KONGRESİ, İstanbul, Turkey, 19 - 21 May 2023, pp.121, (Summary Text)
Çocukların gelişimsel döneminde herhangi bir biyomedikal sebebe bağlı olmadan ortaya çıkan dil bozukluğu için gelişimsel dil bozukluğu (GDB) terimi kabul edilmiştir. Konuşma sesi bozukluğu (KSB) ise konuşma seslerinin üretimdeki zorluklar ile karakterize olan bir konuşma bozukluğudur. Konuşma sesi bozukluğu olan okul öncesi çocukların %28.6-75’ine GDB eşlik etmektedir. KSB’ ye GDB’nin eşlik ettiği çocukların izole KSB olan çocuklara göre sesbilgisel farkındalık, sesbilgisel bellek, işitsel ayırt etme ve sözcük bilgisinin daha zayıf olduğu görülmektedir. KSB tanısı olan çocukların dil becerisine göre cümle ve anlamsız sözcük tekrar testindeki performanslarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmanın katılımcılarını yaşları 6-10 arasında değişen, anaokulunda ve ilkokulda öğrenim gören, KSB tanısı bulunan 33 çocuk oluşturmaktadır. KSB nedeniyle terapi alan 33 çocuğun dil değerlendirmesini ölçmek için Türkçe Okul Çağı Dil Gelişimi Testi (TODİL), LITMUS Türkçe Cümle Tekrarı Testi (LITMUS-TR ve Türkçe Anlamsız Sözcük Tekrar Testi (TAST) kullanılmıştır. Elde dilen verilerin analizinde yüzde, frekans ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Çocukların TODİL puanları incelendiğinde 33 çocuktan 13’ünün TODİL sözlü dil puanı, ortalamanın altında iken 20’sinin sözlü dil puanı ise ortalama veya ortalamanın üstünde bulunmuştur. TODİL sözlü dil puanına göre katılımcılar iki gruba ayrılmıştır. İlk grubu (Grup 1) TODİL sözlü dil puanı ortalama altında olan 13 çocuk oluşturmuştur. İkinci grup ise (Grup 2) TODİL sözlü dil puanı ortalama veya ortalamanın üstünde olan 20 çocuktan oluşmaktadır. Bu iki grubun LITMUS-TR ve TAST performansları arasında fark olup olmadığını tespit etmek amacıyla Mann Whitney U testi yapılmıştır. Mann Whitney U testi sonuçlarına göre. Grup 1 ile Grup 2’nin LITMUS performansı arasında Grup 2 lehine istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<.01). Grup 1 ve Grup 2’nin TAST performansı arasındaki farkın ise istatistiksel olarak anlamlı olmadığı saptanmıştır. Bu bağlamda KSB olan çocukların dil becerileri düşük ise LITMUS TR performansları da düşüktür. LITMUS TR, çocukların dil ve dili organize etme, söz dağarcığı ve gramer becerisini yansıtan bir testtir. Bu bağlamda KSB olan çocukların dil becerisi zayıf ise LITMUS TR’nin yansıttığı ilgili becerilerde de düşük performans sergileyeceği söylenebilir. Grupların TAST performansları arasında anlamlı farklılık bulunmaması, KSB olan çocukların fonemik envanterlerinde olmayan sesleri içeren anlamsız sözcükleri doğru tekrar edememesi ile ilişkili olabilir. Bulgular alanyazın çerçevesinde tartışılmış, ileri araştırmalara ve uygulamaya yönelik önerilere yer verilmiştir. Anahtar kelimeler: Gecikmiş dil konuşma, konuşma sesi bozukluğu, dil becerisi, cümle tekrar, anlamsız sözcük tekrarı