Ebeveynlerin dijital ebeveynlik öz yeterliliği ile çocukların dijital oyun bağımlılığı arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çocuk Gelişimi , Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: VESİLE SAĞLAM

Danışman: Derya Kavgaoğlu

Özet:

Bu tez çalışması ebeveynlerin dijital ebeveynlik öz yeterlilikleri ile çocuklarının dijital oyun bağımlılığı düzeyleri arasındaki ilişkiyi çeşitli değişkenler ile incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma için Batman ili merkezinde bulunan okullarda anket yapılmış ve bunun sonucunda toplamda 431 öğrenci ve ebeveynleri katılım göstermiştir. Araştırma sürecine dâhil olan katılımcıların (ebeveyn) %58,45 kadın, %41,55'i erkek olarak tespit edilmiştir. Araştırmada demografik bilgilerden oluşan soru formunun yanında ebeveynlere Dijital Ebeveynlik Öz Yeterlik Ölçeği (DEÖYÖ) ve çocuklara ise Çocuklar için Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği (ÇİDOBÖ) kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara bakıldığında dijital oyun bağımlılığı ölçeğine göre, katılımcı çocukların %5,1'inin normal grupta %55'inin az riskli grupta %31,3'ünün riskli grupta, %7,2'sinin bağımlı grupta, %1,4'ünün yüksek düzeyde bağımlı grupta yer aldığı görülmüştür. Kız öğrencilerin ve erkek öğrencilerin arasında dijital oyun bağımlılıkları puanı bakımından anlamlı bir farklılık bulunmuştur (p=0.011<0.05). Buna göre erkeklerin dijital oyun bağımlılığının (ort=2.55) kızlardan (ort=2.36) daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Katılımcı ebeveynlerin öz yeterlilikleri dikkate alındığında, kadın ve erkeklerin dijital okuryazarlık, dijital iletişim alt boyutları bakımından anlamlı bir farklılık bulunmadığı (p>0.05), buna karşın dijital güvenlik alt boyutları puanları bakımından anlamlı bir farklılık bulunduğu belirlenmiştir (p<0.05). Verilere göre kadınların dijital güvenlik puanının (ort=3.91) erkeklerden daha yüksek olduğu (ort=3.70) tespit edilmiştir. Ebeveynlerin dijital ebeveynlik alt boyut puanlarına göre çocukların dijital oyun bağımlılık düzeyleri arasında farklılık olup olmadığının incelenmiş ancak çocukların dijital oyun bağımlılık düzeyleri arasında bu alanlarda anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir (p>0.05). Ancak bağımlı değişkenin çocuklarda dijital oyun bağımlılığı, bağımsız değişkenlerin ise dijital okuryazarlık, dijital güvenlik, dijital iletişim olarak belirlenen regresyon denkleminde ebeveynlerin dijital okuryazarlığının ve dijital güvenliğinin çocukların dijital oyun bağımlılığı üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir.