Şehirlerde taşkın yataklarının yapılaşması etkisi altında taşkın risk haritalarının incelenmesi, çalışma alanın: İstanbul Göksu deresi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği , Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AHMAD KHALED ASLAMI

Danışman: Yasin Paşa

Özet:

ünya da ve Türkiye de taşkınlar gün geçtikçe insanların ve canlıların büyük oranda zarara sokup ve kayıplar yaşanmasına sebep olmaktadır. En büyük nedenleri ise kontrolsüz şehircilik faaliyetleri ve akarsu yataklarına müdahale etmektir. Bu tez çalışmasının ana amaca şehirleşme etkisi altında taşkın risk haritalarının incelenmesi olup taşkın yataklarına yapılan binaların taşkınlar üzerinde etki edip etmediği incelenmiştir. Bu araştırmada İstanbul İli, Beykoz İlçesi sınırları içinde bulunan Göksü deresi örnek bölge olarak seçilmiştir. Bu derenin seçmesinden amaç Mansabında bulunan Elmalı I ve II barajlarıdır. Bu deredeki taşkınları Elmalı I barajının dolu savaklarının kontrolu altındadır. Elmalı I barajının dolu olduğu varsayarak barajın 14 savağının % 25, %50, %75 ve %100 oranında açık olduğu durumda savaklanan su debisi dikkate alınmıştır. Elmalı I barajının mansap bölgede yer alan Göksu deresi nehir yatağının etrafında bulunan meskûn bölgede 2002, 2007, 2012, 2017 ve 2023 yıllarındaki bina durumu ( dağılımı ve sayısı) sayısal modele dâhil edilerek bu bölgede binaların artışı taşkın yayılımı üzerinde etkisi incelenmiştir. Bu bölgede bina sayısı artışı yıllara göre değişiklik göstermektedir ve bu artış taşkın yayılım haritasını büyük ölçekte etkilemese bile taşkından etkilenen bina sayısında çok artış olduğu sonucuna varılmıştır. Taşkın riski bu ve benzeri kentsel alanlarda azaltılması için taşkın yatağında yapılanmanın önüne geçilmelidir. Buna ek olarak dere ıslahı yapılarak meydana gelme ihtimali daha yüksek olan taşkınların nehir yatağı dışına taşmaması sağlanmalıdır. Taşkının nehir yatağı dışına çıkan bölgelerde taşkın seddeleri yapılarak derenin taşıma hacmini artırarak meskûn bölgeye taşmaması sağlanabilir.