Anne babaların çocuk eğitimi bilgileri ile ebeveyn suçluluğu arasındaki ilişkide aracı faktör olarak ebeveyn öz yeterliği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çocuk Gelişimi , Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ELİF KAYA

Danışman: Derya Kavgaoğlu

Özet:

Toplumumuzda, her şey gibi aile yapılarımız da değişmektedir. Değişen aile yapısı geleneksel geniş aile kavramından uzaklaşmakta ve çekirdek aile yapısı yaygınlaşmaktadır. Bu durum günümüz ebeveynlerini geniş aile yapısında kuşaktan kuşağa aktarılan tecrübe, bilgi ve psikolojik desteklerden mahrum bırakmaktadır. Ebeveynler bu bilgi ve tecrübeleri yaşayarak edinmekte fakat bazen kendilerini yetersiz hissetmektedirler. Özellikle çocuk eğitimi gibi hassas bir konuda sıklıkla sorun yaşanabilmektedir. Çocuk eğitimi konusunda yetersiz olduğunu düşünen ebeveynler suçluluk hissedebilmektedir. Bu çalışmada anne babaların çocuk eğitimi bilgileri ile ebeveyn suçluluğu arasındaki ilişkinin incelenmesi ve bu ilişkide ebeveyn öz yeterliğinin aracılık etkisinin belirlenmesi hedeflenmektedir. Araştırmanın örneklemi Türkiye'de yaşayan ve 2-6 yaş aralığında çocuğa sahip 103 ebeveynden oluşmaktadır. Çalışmada veri toplama amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen Demografik Özellikler Bilgi Formu, Çocuk Eğitimi Yeterliliği Ölçeği (ÇEYÖ), Ebeveyn Suçluluğu Ölçeği (ESÖ) ve Yenilenmiş Berkeley Ebeveyn Öz Yeterliği Ölçeği (YBEÖYÖ) kullanılmıştır. Araştırma verileri online ortamda Türkiye çapında toplanmıştır. Araştırma sonucunda 103 katılımcıdan elde edilen verilerin analizi, International Business Machines Statistical Package for the Social Sciences (IBM SPSS) Statistics 22 (SPSS Inc., Chicago, IL) ve Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) ile Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) için Analysis of Moment Structures (AMOS) v21 programında uygun istatistiksel yöntemler ile değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular çocuk eğitimi bilgisi ile ebeveyn öz yeterliği arasında anlamlı ilişki olduğunu fakat ebeveyn öz yeterliği ve çocuk eğitimi bilgisinin ebeveyn suçluluğu arasında anlamlı ilişki bulunmadığını göstermiştir. Sonuç olarak ebeveyn öz yeterliği kavramının, ebeveynlerin çocuk eğitimi bilgisi ve ebeveyn suçluğu ilişkisinde aracılık etkisi bulunmamıştır.