Remisyonda şizofreni hastalarında duygu odaklı müzik terapi uygulamasının duygu farkındalığı ve yaşam doyumu üzerine etkileri

MELİS BAHAR

Remisyonda şizofreni hastalarında duygu odaklı müzik terapi uygulamasının duygu farkındalığı ve yaşam doyumu üzerine etkileri

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Gelişim Üniversitesi, LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ, PSİKOLOJİ , Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MELİS BAHAR

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Hanife Yılmaz Çengel

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

ÖZET

Giriş ve Amaçlar: Şizofreni, birey için uzun zamana yayılan ciddi yıkımların olduğu bir hastalıktır. Halüsinasyon, delüzyon, düşünce ve davranış bozuklukları ile kendini gösteren pozitif semptomların antipsikotik ilaçlarla hafifletilmesi veya giderilmesi sağlanır ancak ilaç tedavisinin negatif semptomlar üzerindeki etkisi daha sınırlıdır. Negatif semptomlarda duyguların ifadesinde eksiklik olduğu, düz/künt duygulanım ve olumlu duygular yaşama yeteneğinde azalma olarak tanımlayabileceğimiz anhedoni merkezi rol oynar. Duygu körelmeleri, haz duygusunun kaybı, hayattan zevk alamama, içe kapanma gibi kişinin sosyal yaşamdan çekilmesine yol açan bu belirtiler kişinin yaşam kalitesini etkiler. Bu çalışmanın amacı, duygu odaklı müzik terapi uygulaması kullanılarak yapılan grup terapisi programının remisyonda olan şizofreni tanılı bireylerde duygu farkındalığı ve yaşam doyumu üzerindeki etkisini incelemektir.

Yöntem: Araştırma İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi (İÜ İTF) Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı’nda gerçekleşmiştir. Araştırmanın evrenini İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Sosyal Psikiyatri Servisi Sanat Psikoterapisi ve Rehabilitasyon Programına (SPR) yönlendirilen, 17-67 yaş arası 16 gönüllü katılımcıdan (yansız bir atama ile 8 kişi kontrol grubu, 8 kişi uygulama grubuna) oluşturulmuştur. Deney ve kontrol grubu ile ön ve son görüşme yapılmış bu görüşmelerde ölçekler uygulanmıştır. Uygulanan ön- test, son-test ölçekleri; Kısa Psikiyatrik Değerlendirme Ölçeği (BPRS), Yüzde Dışavuran Duyguların Tanınması Testi (Facial Emotion Identification Test-FID), Duygu İfade Ölçeği, Şizofrenide İşlevsel Düzelme Ölçeği (ŞİLÖ), Yaşam Doyumu Ölçeği ve Sosyodemografik bilgi için “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Uygulama 6 hafta süresinde haftada 2 olmak üzere toplam 12 seans gerçekleştirilmiştir.

Bulgular: Deney ve kontrol grubu arasında sosyodemografik veriler açısından istatistiksel olarak anlamı bir farklılık saptanmamıştır. Deney grubu ön test-son test ölçek puanları karşılaştırıldığında FID ve ŞİLÖ toplam puanları ön test-son test arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermiş, puanlarda son testte ön teste kıyasla artış görülmüştür. Kontrol grubu ön test son test puanları karşılaştırıldığında ii

ise azalma olduğu görülmüştür. Ön test- son test ölçek toplam fark puanlarının deney ve kontrol grupları açısından karşılaştırılması analizi sonucuna göre FID, DİEÖ, ŞİLO fark puanları istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermiştir. Deney grubu FID, DİEÖ, ŞİLÖ fark puanları kontrol grubuna kıyasla daha yüksek bulunmuştur.

Sonuç: Duygu odaklı müzik terapisinin şizofreni hastalarında kullanılması işlevsellik düzeylerini arttırmış, duygu ifade etme kabiliyetlerini geliştirmiş, yüzde ifade edilen duyguların tanınması ile ilgili gelişmeler sağlamıştır. Müzik terapi, sanat terapi gibi destekleyici tedavi yöntemlerinin şizofreni hastalarında standart sağlık bakım uygulamaları içinde yer alması ve müzik terapinin klinik uygulamalarda yaygınlaştırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler; Müzik Terapi, Şizofreni, Duygu Farkındalığı, Duygu İfadesi, Yüzde Dışavuran Duygular, Yaşam Doyumu