Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: İstanbul Gelişim Üniversitesi, MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ, MİMARLIK , Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Enji Anwer
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): İlke Ciritci
Özet:
“Dünya’da her ortama ve iklime uygun ideal bir bina yoktur, her yerin kendine
özgükoşulları vardır ve bina bulunduğu konuma ve hakim iklime göre
tasarlanmaktadır, Mimar doğaya uygun olanı, sanki doğadan kaynaklanıyormuş gibi
oluşturur; bundan yola çıkarak görevim bulunduğu yerin kültürüne ve iklimine duyarlı
bir yapı oluşturmaktır” Norman Foster.
Konut tasarımı genellikle sosyal, ekonomik ve doğal faktörlerden etkilenmektedir.
Ancak bu faktörlerin etki derecesi yaşanılan yerin koşullarına göre değişmektedir.
Doğal faktörler arasında yer alan iklim koşulları, her dönemde yapının inşasını etkilese
de tasarım aşamasında genellikle geri planda kalmıştır. Ancak bazı tasarımlarda iklim
belirleyici bir faktördür ve tasarıma doğrudan yön verir; Kerkük'ün geleneksel evleri
buna bir örnektir. Kerkük'te en önemli çevresel faktörlerden biri olan iklim koşulları,
günümüz binalarının tasarımında eski binalarda görülen hassasiyetle
yönetilmemektedir. Kerkük'te olduğu gibi ülkenin her bölgesinde de halka yeterli
konforu sağlayamayan yapılar ortaya çıkmıştır.
Bu çalışmanın amacı, Kerkük'teki geleneksel konutların iklime duyarlı tasarım
parametreleri olan bina formu ve konut yapısının ısıtma ve soğutma enerji
harcamalarına etkisinin araştırılmasıdır. Entegre edilen pasif sistemlerin konfor
koşullarını sağlama etkinliği, yapıların analizleriyle birlikte değerlendirilerek,
sürdürülebilir mimarlık ve tasarım kriterlerini bütüncül bir yaklaşımla ortaya koymayı
amaçlamaktadır. Yerel mimari verilerden bilgiler elde etmeye odaklanılarak bu
yaklaşım benimsenmiştir. Bu nedenle, "Geleneksel Kerkük Evi" mimarisine, çevre
dostu tasarım kriterlerinin etkileri analiz edilmiş ve ideal bir sürdürülebilir tasarım
önerisi geliştirilmiştir. Bu çalışmada başlangıç olarak sürdürülebilirlik kavramı ve
mimarlık arasındaki bağlantı incelenmiştir. Sonrasında, ekolojik değerlerin önemi
vurgulanarak, sürdürülebilir çevrenin oluşturulması için adımlar atılması gerektiği
ifade edilmiştir. Çevre dostu tasarım standartları belirlenmiş ve bu standartların
mimari tasarımlarda nasıl uygulanacağı değerlendirilmiştir.
ii
İkinci bölümde modern evlerde kullanılan, konut sakinlerine konfor ve lüks sağlarken,
boşa harcanan enerjiden de tasarruf sağlayan akıllı teknolojiler ve çözümler
incelenmiştir.
Üçüncü bölümde, Kerkük'teki eski geleneksel evlerde kullanılan sürdürülebilir
yöntemler detaylı bir şekilde incelenmiştir. Eski konutların kompakt yapısı, doğal
havalandırma sistemleri, ısı yalıtımı ve inşaatında kullanılan doğal malzemeler, aynı
zamanda farklı sosyal sınıflar arasında sosyal eşitlik ve mahremiyetin önemini
vurgulamaktadır ve en son geleneksel evlerdeki doğal havalandırma ile akıllı evlerdeki
yapay havalandırma arasındaki farkları incelemiştir.
Dördüncü bölümün ilk kısmında, savaş sonrası Irak'ta yapılan yeni konut projeleri
detaylı şekilde analiz edilmiş ve bu projelerin avantajları ve dezavantajları üzerinde
durulmuştur; ardından, geleneksel ve modern konutlar arasında bir karşılaştırma
yapılmıştır. İkinci ksımda ise, Kerkük evinin belirlenen kriterlere göre geleneksel
konut ölçeğinde değerlendirmeleri yapılarak sürdürülebilirliğin mimaride
uygulanabilirliği incelenmeye çalışılmış ve değerlendirmeler yoluyla geleneksel
konutların sürdürülebilir özellikleri belirlenmiştir; akıllı ev teknolojisini dikkate alan,
modernlik ile geleneği dengeleyen, çağın ihtiyaçlarına cevap verebilecek ideal bir
modele ulaşmayı amaçlayan modern bir ev önerisi geliştirilmiştir. Böylece, Irak’ın
zorlu iklim koşullarına yönelik ve enerji, hizmet eksikliği gibi olağanüstü durumları
karşısında da akıllı çözümler üretilmiştir. Bu çalışma, Kerkük'ün geleneksel
mimarisinde yer alan bilgilerin, sürdürülebilir çağdaş mimariye ilham ve destek
sağlayabileceğini, ayrıca geleneksel mirasın gelecek için nasıl yeniden
yorumlanabileceğini vurgulamaktadır. Geleneksel mimari ilkelerini geliştirip modern
teknolojilerle birleştirmenin ve yeni konut projelerinde kullanmanın avantaj
sağlayacağı düşünülebilir.